Ph.Ăngghen, nhà lý luận chính trị, triết gia và khoa học người Đức thế kỷ 19, người đã cùng với Các Mác sáng lập học thuyết Mác - Học thuyết khoa học, cách mạng của giai cấp công nhân và nhân dân lao động thế giới.
Sinh ra trong một gia đình chủ xưởng dệt ở thành phố Barơmen tỉnh Ranh, ngay từ nhỏ Ăng ghen đã được học tập ở trường học tốt nhất nước Phổ và bộc lộ năng khiếu thiên tài. Năm 17 tuổi, ông thôi học ở trường trung học, bắt đầu công việc buôn bán của gia đình và tự học các ngành sử học, triết học, văn học, ngôn ngữ và thơ ca. Quan điểm dân chủ - cách mạng ở Ăngghen được hình thành từ khi ông bắt đầu làm việc tại Văn phòng thương mại của gia đình tại thành phố cảng Barơmen, ông được mở rộng tầm hiểu biết về nền văn học và báo chí nước ngoài, cùng với tác động của cuộc cách mạng dân chủ tư sản đã chín muồi ở Đức lúc bấy giờ.
Các Mác và Ăngghen (ảnh Tạp chí Tuyên giáo)
Giữa Mác và Ăngghen có môt tình bạn vĩ đại và cảm động. V.I. Lênin từng viết: “Những chuyện cổ tích thường kể lại những tấm gương cảm động về tình bạn. Giai cấp vô sản ở châu Âu có thể nói rằng khoa học của mình là tác phẩm sáng tạo của hai nhà bác học kiêm chiến sĩ mà tình bạn của họ đã vượt xa những gì cảm động nhất trong những truyền thuyết của đời xưa kể về tình bạn của con người”. Từ sau cuộc gặp gỡ với Mác năm 1844, Ăng ghen và Mác đã cộng tác với nhau không gì chia tách được. Ăng ghen đã cùng với Mác xây dựng, tạo lập nền tảng tư tưởng và hoàn thiện lý luận cho học thuyết cách mạng. Đó là triết học duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, mở ra bước ngoặt căn bản trong triết học, cung cấp cho loài người cách nhìn mới mẻ, vũ khí sắc bén để nhận thức và cải tạo thế giới. Hai ông cũng đã dựa vào kinh tế chính trị học cổ điển để tạo ra một học thuyết kinh tế mới, đem lại cuộc cách mạng thực sự trong kinh tế chính trị học. Với quy luật “Giá trị thặng dư”, Mác và Ăng ghen đã chỉ ra phương thưc bóc lột tư bản chủ nghĩa, luận chứng một cách khoa học về sự diệt vong tất yếu của chủ nghĩa tư bản và sự thắng lợi của chủ nghĩa cộng sản; phát hiện ra quy luật vận động và phát triển của chủ nghĩa tư bản, chỉ ra lực lượng xã hội có khả năng sáng tạo xã hội mới là giai cấp công nhân dưới sự lãnh đạo của Đảng và đấu tranh giai cấp chính là động lực phát triển của xã hội có giai cấp.
Sau Học thuyết về chủ nghĩa duy vật lịch sử - thành quả vĩ đại của Mác, với phát hiện tính quy luật của sự phát triển xã hội và tính tất yếu của sự chuyển biến từ hình thái kinh tế - xã hội này lên hình thái kinh tế - xã hội khác cao hơn, Ăng ghen đã cùng với Mác phát hiện Học thuyết Giá trị thặng dư, quy luật kinh tế cơ bản của chủ nghĩa tư bản. Hai ông đã vạch rõ quá trình phát sinh phát triển của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa, nêu những mặt tiến bộ và vạch rõ những khuyết tật, mâu thuẫn của chủ nghĩa tư bản, chỉ ra rằng phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa tất yếu sẽ bị thay thế bởi phương thức sản xuất mới cao hơn, tiến bộ hơn, đó là phương thức sản xuất cộng sản chủ nghĩa.
Phát hiện vĩ đại trong Học thuyết Mác gắn với tên tuổi của Ăngghen là phát hiện sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân. V.I.Lênin từng nhận xét đó là “điểm trọng yếu trong Học thuyết Mác”. Từng gắn bó với phong trào công nhân, với lập trường kiên định, trí tuệ thiên tài, Ăng ghen đã phát hiện lực lượng xã hội có vai trò chủ đạo trong cuộc đấu tranh xóa bỏ áp bức bóc lột, xây dựng xã hội mới chỉ có thể là giai cấp công nhân. Chính ông cũng đã góp phần vạch ra vai trò của đội tiên phong của giai cấp công nhân là chính đảng của họ.
Cũng như Các Mác, Ăngghen không bao giờ coi lý luận của mình là học thuyết hoàn hảo mà luôn đòi hỏi phải phát triển lý luận đó thông qua thực tiễn. Ông cũng thẳng thắn thừa nhận những sai lầm của mình và Mác trong thời kỳ “bão táp cách mạng”. Ăngghen còn là một nhà tư tưởng quân sự thiên tài, là người đặt nền móng xây dựng và phát triển học thuyết macxít về quân đội, về chiến tranh và bảo vệ thành quả cách mạng.Với nghị lực phi thường, trí tuệ uyên bác và trái tim nồng nhiệt của mình, Ăng ghen đã cống hiến cuộc đời cho sự nghiệp cách mạng của giai cấp công nhân, sự nghiệp xây dựng và củng cố các đảng của giai cấp vô sản và cùng với Mác, đấu tranh không mệt mỏi với các khuynh hướng phản khoa học khác. Như Lênnin từng viết: “Sau bạn ông là Các Mác, Ph. Ăngghen là nhà bác học và người thầy lỗi lạc nhất của giai cấp vô sản hiện đại trong toàn thế giới văn minh…”.
Vận dụng học thuyết Mác Lênin vào điều kiện cụ thể của Việt Nam, Đảng ta, do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ giải phóng dân tộc, thống nhất Tổ quốc, đưa cả nước tiến lên chủ nghĩa xã hội và lãnh đạo công cuộc đổi mới toàn diện đất nước. Tư tưởng của Ph.Ăngghen về triết học, kinh tế chính trị, chủ nghĩa xã hội khoa học…đến nay vẫn mang tính thời sự và có ý nghĩa quan trọng đối với công cuộc đổi mới đất nước ta. Trong giai đoạn mới, cần tiếp tục nhận thức sáng tỏ hơn vai trò và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam đối với đất nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế, xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, hướng tới xã hội dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
(Theo các tài liệu tuyên truyền của BTGTW)
Nguyễn T.T. Nhung
(Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy)