Na Hang hay còn gọi là Nà Hang, thuộc tỉnh Tuyên Quang. Theo tiếng Tày: Nà Hang là “Ruộng cuối”. Từ xa xưa con người đã quan niệm, nơi nào có sự gặp gỡ của nhiều dòng nước thì đó sẽ là nơi hội tụ của văn hóa và kinh tế.
Trung tâm Thị trấn Na Hang - huyện Na Hang.
Quả vậy, sự gặp gỡ của Sông Gâm và Sông Năng, cộng với những dãy núi hùng vĩ đã tạo cho mảnh đất Na Hang này một bức tranh sơn thủy hữu tình. Sự gặp gỡ ấy còn là bản hòa ca của nước và đó cũng là lý do để mỗi du khách khi đến Na Hang đều bắt đầu bằng hành trình khám phá những nét lung linh của Hồ trên núi. Một du khách lần đầu đến Na Hang đã để lại những dòng cảm xúc:
Na Hang hồ biếc trên non
Bức tranh sơn thủy đang còn nguyên sơ
Chiều buông bên dải thác Mơ
Không gian trầm mặc ngẩn ngơ lữ hành
Hay:
Na Hang non nước giao hòa
Nhân hiền văn hóa đậm đà xứ Tuyên
Tại huyện Na Hang - Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang có Hồ Thủy điện Tuyên Quang, với diện tích trên 8.000 ha. Với hành trình bằng thuyền du lịch, du khách sẽ được thả hồn trên mặt nước xanh thẳm và hít thở bầu không khí trong lành của thiên nhiên. Điểm đầu tiên du khách có thể khám phá là núi Pác Tạ hay còn gọi là núi voi. Thăm Di tích lịch sử Quốc gia đền Pác Tạ - ngôi đền được người xưa dựng lên để thờ phụng và ngưỡng vọng vị hôn thê của Chiêu Văn Vương: Trần Nhật Duật, vị tướng đã từng trấn thủ Tuyên Quang dưới thời nhà Trần. Đến thăm quần thể du lịch Cọc Vài Phạ, thuộc huyện Lâm Bình, gắn với truyền thuyết về chàng Tài Ngào. Đến thác Khuổi Nhi để tắm mát, trải nghiệm vẻ đẹp của dòng thác cao hàng trăm mét, hoặc tận mắt chiêm ngưỡng những cây Nghiến có niên đại hằng nghìn năm tuổi nằm trong Di tích Quốc gia đặc biệt - Khu bảo tồn thiên nhiên Na Hang - Lâm Bình. ..
Màn bay biểu diễn dù lượn trên cánh đồng xã Hồng Thái, huyện Na Hang.
Đến Na Hang du khách không thể không đến xã Hồng Thái - Nằm ở độ cao hơn 1.000m so với mực nước biển, núi đồi hùng vĩ, điệp trùng, không khí quanh năm mát mẻ, đến Hồng Thái, du khách sẽ được sống trong bầu không khí trong lành và tận mắt ngắm nhìn những làn sương bồng bềnh trên những vườn lê, vườn chè Shan tuyết cổ thụ, với những cánh đồng bậc thang hòa cùng làn điệu Páo Dung đã làm say lòng bao du khách mỗi khi tìm về.
Na Hang cũng là chốn tụ cư của 12 dân tộc anh em nên Na Hang có một nền văn hóa đậm đà bản sắc của các dân tộc vùng cao. Các lễ hội tâm linh, rực rỡ sắc màu như: Nghi lễ nhảy lửa của người Dao đỏ, lễ hội Lồng tông của người Tày, lễ Cấp sắc của người Dao tiền cộng với những di tích có từ xa xưa như Đền Pắc Tạ, đền Pắc Vãng và hang Phia Vài của người Việt cổ, có niên đại hàng vạn năm tuổi.
Một tiết mục biểu diễn hát Then của các cô gái Tày Na Hang.
Phụ nữ Dao đỏ (huyện Na Hang) trong trang phục truyền thống.
Đến với Na Hang, du khách có thể lựa chọn cho mình một chỗ nghỉ ngơi, thư giãn trong những căn nhà sàn truyền thống của người Tày, hoặc những ngôi nhà gỗ, lợp ngói âm dương của người Dao, cùng khám phá những món ăn không quá sang trọng, càng không cầu kì, được chế biến mộc mạc, giản dị như chính con người nơi đây như: Thịt trâu gác bếp, thịt lợn chua, cơm lam, măng cuốn, bánh trứng kiến, cá Lăng om chuối đậu, gỏi cá Bỗng. ..
Thiên nhiên ưu ái đã ban tặng cho Na Hang một miền quê non nước giao hòa, sự mộc mạc, bình dị, chất phác của người Na Hang được ví như: “Nhân hiền văn hóa đậm đà xứ Tuyên”. Du khách hãy đến Na Hang, tỉnh Tuyên Quang để khám phá cảnh sắc thiên và cảm nhận những tình cảm nồng hậu, mộc mạc của con người nơi miền quê sơn cước.
Na Hang - Xứ Tuyên chào đón du khách thập phương đến và ở lại nơi này./.
Tô Viết Hiệp