Ngày truyền thống Học sinh - Sinh viên (09/01) là dịp nhìn lại hơn nửa thế kỷ qua, dưới ngọn cờ của Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh và Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, phong trào Học sinh, Sinh viên và tổ chức Hội Sinh viên Việt Nam đã có những cống hiến xuất sắc và trưởng thành vượt bậc qua các thời kỳ lịch sử cách mạng, là niềm tự hào của thế hệ Học sinh, Sinh viên ngày nay.
Học sinh, sinh viên xuống đường biểu tình ngày 9/1/1950. Ảnh tư liệu.
Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 25/7/2008 của Ban chấp hành Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ mới, ghi nhận: “Thanh niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ tổ quốc, một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, hội nhập quốc tế và xây dựng Chủ nghĩa Xã hội. Thanh niên được đặt ở vị trí trung tâm trong chiến lược bồi dưỡng, phát huy nhân tố và nguồn lực con người. Chăm lo phát triển thanh niên vừa là mục tiêu, vừa là động lực bảo đảm cho sự ổn định và phát triển bền vững của đất nước”.
Từ những bước non trẻ ban đầu, cùng với sự phát triển không ngừng, tới năm 2023, Hội Sinh viên Việt Nam đã trở thành tổ chức lớn mạnh với 28 Hội Sinh viên cấp tỉnh, 45 tổ chức Hội Sinh viên cấp trường trực thuộc Trung ương, 13 Hội Sinh viên Việt Nam ở ngoài nước với hơn 1,2 triệu hội viên. Với các chương trình hoạt động, các phong trào đa dạng và hiệu quả, Hội Sinh viên Việt Nam đóng một vai trò quan trọng trong việc xây dựng hình mẫu thế hệ sinh viên Việt Nam giỏi kiến thức, vững kỹ năng, xung kích sáng tạo, sẵn sàng hội nhập.
Tài, Đức và Nghị lực là những chìa khoá vàng để Học sinh, Sinh viên Việt Nam, dù ở đâu cũng luôn toả sáng và cống hiến được nhiều nhất cho quốc gia, dân tộc, cũng như nhân loại. Trong đó, đạo đức là bước căn bản đầu tiên mà những hệ thống giáo dục, Thầy Cô và bản thân các em Học sinh, Sinh viên, những chủ nhân tương lai của đất nước chú ý lưu tâm [1]:
Giáo dục giá trị lòng yêu nước là nhân tố đánh giá thang giá trị đạo đức của con người Việt Nam. Giáo dục lòng yêu nước giúp mỗi người có nhận thức đúng và từ đó có những hành động thiết thực sau này, giúp họ có định hướng đúng trong công việc của mình trong tương lai. Giáo dục lòng yêu nước và tinh thần tự hào dân tộc còn là làm cho các em có thêm niềm tin ở sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lí của Nhà nước trong công cuộc đổi mới hiện nay; có thêm niềm tin để các em ra sức phấn đấu học tập, rèn luyện bản thân để sau này phục vụ quê hương đất nước, phục vụ Nhân dân được tốt hơn.
Đạo đức gia đình làm gốc để phát triển đạo đức xã hội, phải từ tình yêu thương trong gia đình mới có thể có được tình yêu thương ngoài xã hội. Trong con người có ba phạm vi, đầu tiên là gia đình, sau là xã hội và cuối cùng là nhà nước với Nhân dân. Nếu hiểu một cách đơn giản thì ai đã tốt trong gia đình thì ra ngoài mới có thể thành người tốt được. Hiếu là sự kính trọng, kính yêu và phụng dưỡng cha mẹ. Sự phụng dưỡng ấy phải được xuất phát từ tâm, phải hàm chứa trong đó cả sự tôn kính.
Cần nhận thức rõ, nhân sinh quan phục vụ Nhân dân chính là nhân sinh quan đúng đắn. Phục vụ Nhân dân là cốt lõi của việc xây dựng đạo đức Xã hội Chủ nghĩa. Chỉ có xây dựng được nhân sinh quan phục vụ Nhân dân, mới có thể trở thành một người thuần khiết, cao thượng, có ích cho Nhân dân và đất nước. Từ nhân sinh quan đúng đắn mới xây dựng được giá trị quan chính xác, tức là đặt lợi ích của Nhân dân lên trên hết
Giáo dục văn hóa giao tiếp là việc cần thiết và cấp bách, nhất là trong xã hội và môi trường giáo dục của chúng ta hiện nay. Nhiệm vụ cơ bản của giáo dục là hình thành con người - giao tiếp, tức con người có năng lực giao tiếp bao gồm giao tiếp với xã hội, với người khác và với chính mình. Biết ăn nói, cư xử có văn hóa là một hành vi thẩm mĩ, góp phần tạo nên vẻ đẹp, sự dễ mến của con người. Giáo dục văn hóa giao tiếp hiện nay có hai điểm cần lưu ý: Một là, là tính truyền thống và hiện đại. Hai là, cần lưu ý là vấn đề dân tộc và quốc tế
Với sự phát triển của kinh tế thị trường, mở rộng hội nhập và giao lưu quốc tế, giới trẻ ngày càng có quan niệm hiện đại. Song, do tuổi đời còn trẻ, còn ít kinh nghiệm sống và khó tránh được những quyết định sai lầm. Vì vậy, việc giáo dục cho các em có cái nhìn đúng đắn, những quan niệm lành mạnh là rất cần thiết và vô cùng quan trọng; giáo dục đạo đức môi trường, ý thức bảo vệ môi trường mang tính lâu dài, cũng chính là trách nhiệm xã hội của mỗi Học sinh, Sinh viên sau này.
Học sinh, Sinh viên là một bộ phận cốt yếu và chứa đựng tiềm năng trong xã hội. Đây là lực lượng những con người đang ở độ tuổi tràn trề sức sống và nhiệt huyết của tuổi trẻ. Đồng thời cũng là những thế hệ có ước mơ và sẵn sàng theo đuổi lý tưởng, đam mê của mình. Tại Việt Nam, các tỉnh thành, theo chiều dài của lịch sử cho tới hiện nay, Học sinh- Sinh viên luôn đóng vai trò quan trọng, góp công sức không nhỏ trong suốt quá trình xây dựng, bảo vệ và phát triển quê hương, đất nước.
1. Phạm Việt Thắng, Giáo dục đạo đức cho Học sinh, Sinh viên trong bối cảnh toàn cầu hóa, Tạp chí Nghiên cứu lý luận, 2017.
Đỗ Hồng Thanh