Thủ tướng Phạm Văn Đồng
Khi còn là một thanh niên, đồng chí Phạm Văn Đồng đã sớm giác ngộ cách mạng, đã biết đến lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc và tìm hiểu tư tưởng cách mạng của Người thông qua sách báo được truyền bá vào Việt Nam lúc bấy giờ như báo “Người cùng khổ”, “Nhân đạo”, “Tạp chí thư tín quốc tế…
Năm 1926, đồng chí được sang Quảng Châu dự lớp huấn luyện chính trị do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc tổ chức và trực tiếp giảng dạy. Đây là một bước ngoặt trong cuộc đời hoạt động cách mạng của đồng chí Phạm Văn Đồng. Ý chí cách mạng, lý tưởng cộng sản và tinh thần yêu nước của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã ảnh hưởng sâu sắc tới tình cảm và lý tưởng của đồng chí, biến đồng chí từ một thanh niên yêu nước trở thành một chiến sĩ cách mạng chân chính.
Đầu năm 1940, khi lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc chuẩn bị về nước lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Người đã giao cho đồng chí Phạm Văn Đồng những nhiệm vụ quan trọng. Cũng từ đây, bắt đầu một thời kỳ dài gần 30 năm (cho tới khi Bác mất), đồng chí Phạm Văn Đồng thường xuyên làm việc bên Bác, theo sự chỉ dẫn và phân công của Người.
Dù ở cương vị nào, đồng chí cũng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ và giữ cách sống mẫu mực của một đảng viên cộng sản chân chính theo tấm gương của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đồng chí luôn là tấm gương mẫu mực về một người cán bộ lãnh đạo, tận tâm tận lực, vì dân, vì nước, liên khiết, khiêm tốn, giản dị, gần gũi với Nhân dân.
Đối với Tuyên Quang, đồng chí Phạm Văn Đồng đã có khoảng thời gian hoạt động cách mạng thời kỳ Kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Tháng 6/1949, đồng chí Phạm Văn Đồng từ Nam Trung Bộ trở lại Tuyên Quang nhận công tác mới, được bổ sung là Uỷ viên chính thức Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Tại phiên họp Hội đồng Chính phủ từ ngày 25 đến ngày 27/7/1949, đồng chí được cử làm Phó Thủ tướng Chính phủ, đồng thời giữ chức vụ Phó Chủ tịch Hội đồng Quốc phòng tối cao.
Trên cương vị Thủ tướng, đồng chí thay Chủ tịch Hồ Chí Minh điều hành công việc của Chính phủ và cùng đồng chí Phan Mỹ điều hành Văn phòng Chủ tịch phủ - Thủ tướng phủ, lo những vấn đề kinh tế, tài chính, tiền tệ, ngân hàng, canh công, về văn hoá, xã hội, tổ chức, nhân sự, ngoại giao, nhất là vấn đề xây dựng nhà nước dân chủ nhân dân.
Thời gian ở Tuyên Quang, Phó Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã ở và làm việc tại nhiều địa điểm trên đất Tuyên Quang như: huyện Sơn Dương gồm các xã Bình Yên (1949), Tân Trào (1950-1953); huyện Chiêm Hoá bao gồm các xã Kiên Đài (cuối 1950, đầu 1951), Kim Bình (tháng 2 đến tháng 3/1951); huyện Yên Sơn: xã Kim Quan (1954).
Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng, đồng chí Phạm Văn Đồng được bầu làm Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương. Đồng chí còn đảm nhận các nhiệm vụ Bí thư Đảng đoàn Chính phủ, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Trưởng Tiểu ban Miên – Lào, thành viên Ban Tuyên huấn Trung ương.
Ngày 11/3/1951, Phó Thủ tướng Phạm Văn Đồng được Hội nghị Liên minh nhân dân ba nước Việt – Miên – Lào bầu vào Uỷ ban Liên minh nhân dân Việt - Miên - Lào.
Tháng 9/1953, Bộ Chính trị đã đề ra phương hướng, nhiệm vụ trong Chiến lược Đông – Xuân 1953 – 1954. Hội đồng Chính phủ quyết định thành lập “Hội đồng cung cấp Mặt trận” do Phó Thủ tướng Phạm Văn Đồng làm Chủ tịch. Hội đồng cung cấp có nhiệm vụ chỉ đạo việc tiếp tế cho tiền tuyến của các cơ quan kho thóc, y tế, mậu dịch; lo công tác vận tải và dân công, huy động tối đa sức người, sức của cho các trận đánh lớn trên chiến trường.
Từ Kim Quan, tháng 3/1954, Phó Thủ tướng Chính phủ kiêm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Văn Đồng – Trưởng đoàn đại biểu Việt Nam Dân chủ Cộng hoà đã lên đường tham dự Hội nghị Giơnevơ.
Trong hai cuộc kháng chiến cứu quốc, trên cương vị Phó Thủ tướng rồi Thủ tướng Chính phủ, đồng chí Phạm Văn Đồng đã lo tổ chức một bộ máy Nhà nước gọn nhẹ, ít tốn kém mà có hiệu quả, tích cực phát triển kinh tế, văn hóa, giáo dục, y tế; đảm bảo cuộc sống của Nhân dân; huy động sức người, sức của cho kháng chiến; tăng cường sức mạnh và sự an toàn hậu phương của chiến tranh; tổ chức tốt công tác chi viện cho tiền tuyến.
94 tuổi đời, 75 năm hoạt động cách mạng liên tục, đồng chí Phạm Văn Đồng đã cống hiến trọn đời cho đất nước, mang hết nhiệt tình, tài năng và trí tuệ phục vụ cho cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Trong bất kỳ hoàn cảnh nào, đồng chí cũng luôn tin tưởng vào thắng lợi cuối cùng của sự nghiệp cách mạng, vào tương lai tươi sáng của đất nước./.
Mộc Miên