Ảnh minh họa. Nguồn ảnh: Internet

Với sự nhạy bén, sáng suốt, Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đánh giá đúng tình hình, dự báo sớm, chính xác âm mưu, hành động leo thang tấn công miền Bắc và thủ đoạn kéo dài chiến tranh của Mỹ. Ngay từ năm 1962, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sáng suốt nhận định và có dự báo chiến lược: Mỹ cũng sẽ đưa B-52 vào chiến trường Việt Nam. Sớm hay muộn, Mỹ cũng sẽ đưa B-52 ra đánh phá miền Bắc. Đến cuối năm 1967, Bác đã căn dặn lãnh đạo, chỉ huy Quân chủng Phòng không - Không quân: Sớm muộn rồi Mỹ cũng sẽ đưa B-52 ra đánh Hà Nội, rồi có thua mới chịu thua. Phải dự kiến trước tình huống càng sớm càng tốt để có thời gian mà chuẩn bị… Ở Việt Nam, Mỹ nhất định thua. Nhưng nó chỉ chịu thua khi thua trên bầu trời Hà Nội [1].

Từ năm 1962 đến giữa năm 1972, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đã chủ động triển khai nghiên cứu địch, sớm chuẩn bị tinh thần và lực lượng, huấn luyện, thử nghiệm và tìm cách đánh phù hợp, tập trung xây dựng thế trận phòng không nhân dân vừa rộng khắp, vừa tinh nhuệ, thiện chiến. Bộ đội Rađa và tên lửa đã vượt mọi khó khăn, ác liệt, phát huy trí thông minh, sáng tạo của cán bộ, chiến sĩ tích cực nghiên cứu vạch nhiễu tìm thù, thử lửa thành công, xây dựng nên cách đánh máy bay chiến lược B-52. Bộ đội Không quân đã ngày đêm luyện bay, rèn luyện tinh thần và kỹ năng, kỹ thuật và chiến thuật chỉ huy và chiến đấu, làm chủ các phương tiện, khí tài bay hiện đại… nhằm đạt hiệu quả cao trong tiêu diệt các loại máy bay địch, nhất là B-52. Bộ đội Pháo cao xạ phối hợp với dân quân, tự vệ phòng không cả nước, nhất là với các tỉnh, thành phố, vùng trọng điểm sử dụng thành thạo các loại súng, pháo phòng không, thục luyện mưu kế, bày đặt thế trận lưới lửa dày đặc, nhiều tầng lớp chủ động, sẵn sàng quật đổ các máy bay hiện đại, nhất là siêu pháo đài bay B-52… Đến ngày 3/12/1972, Bộ Tư lệnh Quân chủng Phòng không - Không quân đã báo cáo lên cấp trên mọi mặt công tác chuẩn bị đánh B-52 đã xong. Đồng thời, ra quyết tâm chiến đấu trong toàn lực lượng, không để Hà Nội, Hải Phòng bị bất ngờ, quyết bắn rơi tại chỗ B-52, đánh bại cuộc tập kích bằng B-52, nếu Mỹ liều lĩnh đánh vào Hà Nội, Hải Phòng và các tỉnh thành.

Trong 12 ngày đêm đánh trả cuộc tập kích đường không Lainơbếchcơ II của Mỹ, quân và dân ta đã tập trung phần lớn lực lượng phòng không chủ lực cho chiến dịch, gồm 14 tiểu đoàn tên lửa tầm cao S-75 Đờvina, 50 máy bay tiêm kích MiG và một hệ thống pháo phòng không các loại. Cùng 1.428 khẩu pháo, súng máy phòng không của dân quân, tự vệ phối hợp. Huy động 54.000 cán bộ, chiến sĩ và dân quân tự vệ chiến đấu, phục vụ chiến đấu, đối chọi với lực lượng không quân, hải quân khổng lồ của Mỹ.

Lainơbếchcơ II - cuộc tập kích đường không của Mỹ có cường độ cao nhất trong lịch sử các cuộc chiến tranh, với các phương tiện, khí tài quân sự hạng nặng, hiện đại và chiến thuật tinh thông nhất mọi thời đại. Địch đã xuất kích tới 663 lần B-52, 3.874 lần máy bay chiến thuật, hải quân. Ném khoảng 65.000-80.000 tấn bom đạn xuống Hà Nội, Hải Phòng và nhiều thành phố, xí nghiệp khác.

Với tinh thần chiến đấu dũng cảm, ngoan cường, nhất là bản lĩnh dám đánh, quyết đánh và trí thông minh, sáng tạo, cách đánh độc đáo, hiệp đồng chặt chẽ, sử dụng lực lượng hợp lý, nên quân và dân miền Bắc, đặc biệt là Thủ đô Hà Nội đã làm nên chiến thắng lịch sử, đập tan sức mạnh không lực Mỹ, đánh bại cuộc tập kích đường không quy mô lớn chưa từng có chủ yếu bằng B-52, làm nên chiến thắng và niềm kiêu hãnh Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không… Thua đau trước tinh thần chiến đấu dũng cảm, kiên cường, thế trận chiến tranh nhân dân rộng khắp, trước bản lĩnh và trí tuệ, truyền thống đánh giặc giữ nước của con người Việt Nam trên bầu trời Hà Nội, buộc nhà cầm quyền Mỹ đã phải tuyên bố ngừng ném bom từ vĩ tuyến 20 trở ra và chấp nhận trở lại bàn đàm phán. Ngày 27/1/1973, Mỹ phải ký Hiệp định Pa-ris, cam kết “Chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam”. 

Phát huy tinh thần và những bài học lịch sử quý giá từ Chiến thắng Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không, Đảng bộ thành phố Hà Nội luôn kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, vận dụng sáng tạo đường lối đổi mới của Đảng vào điều kiện cụ thể của Thủ đô trong từng giai đoạn phát triển. Đứng trước yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Thủ đô đang nỗ lực thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố với tinh thần: Gương mẫu xây dựng Đảng bộ và hệ thống chính trị trong sạch vững mạnh; khơi dậy ý chí, phát huy truyền thống ngàn năm văn hiến, anh hùng, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân; đẩy mạnh đổi mới, sáng tạo và hội nhập quốc tế; xây dựng Thủ đô ngày càng giàu đẹp, văn minh, hiện đại. Là trung tâm hội tụ, kết tinh văn hóa của cả nước, xứng đáng là trái tim của cả nước, được nhân dân cả nước tin yêu, kỳ vọng, Hà Nội tiếp tục làm nên kỳ tích mới trên con đường chinh phục các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, hội nhập quốc tế [2].

Kỷ niệm Chiến thắng Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không là dịp để hồi tưởng một trang sử hào hùng của Thủ đô, cũng là cơ hội để toàn dân tộc, bao gồm cả Tuyên Quang, Thủ đô khu giải phóng, Thủ đô kháng chiến, suy ngẫm, học hỏi và phát huy từ những bài học lịch sử quý giá. Phát huy tinh thần anh hùng cách mạng, sức mạnh, ý chí, trí tuệ, đoàn kết và sự sáng tạo trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc là bài học lịch sử vô giá, mãi mãi là nguồn cảm hứng cho thế hệ hôm nay và mai sau.

Đỗ Hồng Thanh

1. Đại tá, PGS.TS Nguyễn Văn Quang, "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không: Bản anh hùng ca bất diệt!, Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam.  

2. Hiền Phương, Kỷ niệm 51 năm Chiến thắng Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không (12/1972 - 12/2023): Thắng lợi của bản lĩnh và trí tuệ, Tạp chí điện tử Hà Nội Mới, Cơ quan của Thành uỷ Đảng Cộng sản Việt Nam Thành phố Hà Nội; Tiếng nói của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân thủ đô, 18/12/2023.