Sinh thời, Bác Hồ kính yêu đặc biệt quan tâm đến công tác huấn luyện cán bộ. Người từng nói: "Huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng". Huấn luyện cán bộ là một nghề. Muốn làm tốt nghề “huấn luyện cán bộ” cần phải học, theo phương châm làm nghề gì phải thông thạo nghề đó.
Theo Bác, "Huấn là dạy dỗ, luyện là rèn giũa cho sạch những vết xấu xa trong đầu óc"(1). Để huấn luyện thực sự hiệu quả, cần phải xác định thiết thực, chu đáo trong công việc huấn luyện. Phải nắm chắc các câu hỏi và câu trả lời trước khi thực hiện huấn luyện. Trước hết, cần trả lời câu hỏi: Huấn luyện ai? Tức là đối tượng huấn luyện? Sau khi xác định được đối tượng huấn luyện, phải xem: Ai huấn luyện? Không phải ai cũng làm được nhiệm vụ huấn luyện. Người làm nhiệm vụ huấn luyện là người phải thạo nghề nghiệp, phải làm kiểu mẫu về mọi mặt: tư tưởng, đạo đức, lối làm việc. Để phù hợp với thực tế luôn vận động, biến đổi, người huấn luyện phải thường xuyên học tập, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và phải gắn lý luận với thực tế thì mới làm tốt nhiệm vụ huấn luyện.
Để xác định nội dung huấn luyện, cần trả lời câu hỏi: Huấn luyện gì? huấn luyện lý luận, huấn luyện công tác, huấn luyện văn hóa hay huấn luyện chuyên môn (nghề nghiệp). Huấn luyện như thế nào? Theo Bác: “Việc cốt yếu là phải làm cho người học hiểu thấu vấn đề”(2). Huấn luyện theo cách thức nào thì cũng phải chú ý mục đích cuối cùng là “hiểu thấu vấn đề”. Có hiểu thấu vấn đề thì mới vận dụng vào công việc thực tế, hoàn thành tốt nhiệm vụ được phân công. Để có thể huấn luyện cho nhiều người thì phải lấy người ở cấp dưới lên huấn luyện rồi để họ tiếp tục huấn luyện cho cấp dưới nữa. Trong huấn luyện phải chú ý huấn luyện đúng nhu cầu và phải chú trọng việc cải tạo tư tưởng cho người được huấn luyện. Về tài liệu để huấn luyện bao gồm: tài liệu của Chủ nghĩa Mác - Lênin, kinh nghiệm thành công cũng như thất bại do những người đi học mang đến: những chỉ thị, nghị quyết, luật, lệnh của Đoàn thể và Chính phủ.
Trong huấn luyện, phải chú ý nâng cao và hướng dẫn việc tự học cho cán bộ. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: học tập ở trường của đoàn thể phải biết tự động học tập. Phải hiểu "Học để làm gì?", "Học để tu dưỡng tư tưởng; Học để tu dưỡng đạo đức cách mạng; Học để tin tưởng; Học để hành". Trả lời cho câu hỏi: Học ở đâu? Bác từng nói: “Học ở trường, học ở sách vở, học lẫn nhau và học nhân dân, không học nhân dân là một thiếu sót rất lớn”(3).
Học tập và làm theo lời dạy của Bác, Trường Chính trị tỉnh và trung tâm chính trị các huyện, thành phố đã có nhiều cố gắng, nỗ lực để hoàn thành tốt nhiệm vụ huấn luyện cán bộ. Giảng viên Trường Chính trị tỉnh và trung tâm chính trị các huyện, thành phố đều đạt chuẩn về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Tuy nhiên, về phương pháp giảng dạy, huấn luyện cần phải được nâng cao hơn nữa để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn hiện nay. Cụ thể, cần xác định rõ một số yêu cầu sau:
Thứ nhất, giảng viên Trường Chính trị tỉnh và trung tâm chính trị các huyện, thành phố phải thông thạo nghề của mình và phải thường xuyên học tập, rèn luyện để hành nghề cho thật tốt. Cán bộ quản lý và giảng viên phải làm kiểu mẫu về mọi mặt: tư tưởng, đạo đức, lối làm việc, lối sống theo lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Phải thường xuyên học tập nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ để làm tốt các nội dung huấn luyện theo chức năng, nhiệm vụ của các cơ sở đào tạo và công việc được giao của mỗi người.
Hai là, huấn luyện cán bộ phải thiết thực, chu đáo, nghĩa là phải nắm được nhu cầu để huấn luyện đúng nhu cầu của cán bộ cơ sở. Không "hữu danh vô thực, làm chỉ cốt nhiều mà không thiết thực, chu đáo"(4) như Bác Hồ từng phê bình công tác huấn luyện cán bộ. Theo tinh thần: cán bộ làm việc trong các cơ quan hành chính thì phải thông thạo công việc hành chính; giảng viên cần nắm bắt nhu cầu của cán bộ cơ sở để hướng dẫn cán bộ, sao cho sau khi tham gia các lớp huấn luyện, chất lượng làm việc của cán bộ phải được nâng lên, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Tránh việc sau khi huấn luyện chỉ thuộc sách "cụ Mác nói thế này, cụ Lênin nói thế kia" nhưng nhiệm vụ được giao thì lại không hoàn thành. Đó là những lời dạy sát thực nhất đối với những người trực tiếp làm công việc huấn luyện cán bộ.
Thứ ba là, trong quá trình huấn luyện cán bộ, phải nâng cao và hướng dẫn việc tự học cho học viên. Mỗi người phải xác định rõ mục đích, động cơ của việc học tập, tự mình có ý chí, nghị lực học tập, sẵn sàng lĩnh hội tri thức để áp dụng vào công việc, hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình. Khắc phục tình trạng lười học lý luận chính trị - một trong những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị hiện nay.
Làm theo những chỉ dẫn của Bác về huấn luyện cán bộ là giải pháp thiết thực nhất góp phần thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII của Đảng "về tăng cường xây dựng, chính đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến', "tự chuyển hóa" trong nội bộ"; Kết luận số 21-KL/TW ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện "tự diễn biến', "tự chuyển hóa", góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh.
Nguyễn Nhung
Ghi chú:
( 1); (2); (3); (4) Hồ Chí Minh toàn tập, NXBCTQG, H, 2021, T6, tr 359; 357; 361; 356