Thành phố Tuyên Quang là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của tỉnh Tuyên Quang. Xây dựng thành phố ngày càng văn minh, hiện đại là nhiệm vụ rất quan trọng. Nghị quyết Đại hội XVII Đảng bộ tỉnh xác định phát triển đô thị động lực là một trong nhiệm vụ quan trọng thuộc khâu đột phá thứ 3 “Xây dựng và phát triển thành phố Tuyên Quang đảm bảo tiêu chí đô thị loại II và theo định hướng đô thị loại I, đô thị thông minh trong giai đoạn tiếp theo”.
Thực hiện Nghị quyết Đại hội XVII Đảng bộ tỉnh, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XX xác định mục tiêu đến năm 2025: Củng cố, hoàn thiện các tiêu chí đô thị loại II, phấn đấu hoàn thành 50% các tiêu chuẩn của đô thị loại I về kiến trúc, cảnh quan đô thị, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và vệ sinh môi trường và đến năm 2030 xây dựng thành phố Tuyên Quang cơ bản đạt các tiêu chí đô thị loại I.
Để hiện thực hóa khát vọng phát triển thành phố, với quyết tâm chính trị cao, sự đồng lòng chung tay của Nhân dân, Đảng bộ thành phố đã ban hành Nghị quyết chuyên đề về xây dựng, phát triển thành phố Tuyên Quang trở thành đô thị loại I; trình Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt Chương trình phát triển đô thị thành phố Tuyên Quang đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; xây dựng và xin ý kiến Ủy ban nhân dân tỉnh về Đề án xây dựng Trung tâm thành phố Tuyên Quang theo hướng đô thị thông minh. Hội đồng nhân dân thành phố ban hành các nghị quyết chuyên đề về xây dựng hạ tầng kỹ thuật ở khu dân cư theo phương châm “Nhân dân làm, Nhà nước hỗ trợ”, đầu tư, cải tạo, nâng cấp hệ thống đường giao thông; lắp đặt hệ thống điện chiếu sáng, lát vỉa hè, trồng cây xanh công cộng, xây dựng công thoát nước trên địa bàn thành phố.
Trên cơ sở tình hình phát triển kinh tế xã hội và các yếu tố tác động đến quá trình phát triển đô thị của thành phố, qua kết quả rà soát việc triển khai thực hiện các quy hoạch, Ủy ban nhân thành phố báo cáo đề xuất Ủy ban nhân dân tỉnh chấp thuận chủ trương điều chỉnh quy hoạch chung thành phố; lập quy chế quản lý kiến trúc thành phố; lập 11 đồ án quy hoạch, điều chỉnh phân khu, trong đó đã phê duyệt 7 đồ án; 04 đồ án quy hoạch chung xây dựng xã; 35 đồ án quy hoạch chi tiết các khu đô thị, khu dân cư và các dự án đầu tư.
Diện mạo đô thị thành phố có những chuyển biến tích cực và rõ nét. Hệ thống đường giao thông từ trung tâm thành phố đến các đường ngõ, thôn, xóm, tổ dân phố đã được quan tâm đầu tư nâng cấp và xây dựng mới. Ưu tiên phát triển hệ thống giao thông kết nối vùng, như: Cao tốc Tuyên Quang - Phú Thọ kết nối với cao tốc Nội Bài - Lào Cai; cao tốc Tuyên Quang - Hà Giang; đường trục phát triển đô thị từ thành phố Tuyên Quang đi trung tâm huyện Yên Sơn; đường dọc hai bờ sông Lô… Công tác xây dựng và chỉnh trang đô thị có chuyển biến tích cực, kiến trúc và cảnh quan đô thị đã được quan tâm đầu tư. Song song với việc đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng và hoàn thành các khu quy hoạch dân cư mới được đầu tư hệ thống hạ tầng tương đối đồng bộ (hệ thống giao thông, cấp nước, thoát nước, chiếu sáng); việc thu gom và xử lý chất thải được duy trì thường xuyên; các công trình công cộng được quan tâm đầu tư, cải tạo. Đã huy động được Nhân dân tham gia xây dựng và phát triển thành phố. Duy trì, củng cố và hoàn thành thêm 02 tiêu chuẩn đô thị loại II (tỷ lệ tăng dân số và tỷ lệ đất giao thông đô thị so với đất xây dựng đô thị), góp phần nâng cao tiêu chuẩn hiện có, hướng tới hoàn thiện các tiêu chí đô thị loại I. Đến hết năm 2023, tỷ lệ đô thị hóa thành phố đạt 74%, đạt mục tiêu nhiệm kỳ Đại hội Đảng bộ thành phố.
Đường trục phát triển đô thị từ thành phố Tuyên Quang đi trung tâm huyện Yên Sơn
Một góc đường phố Tuyên Quang
Trong quá trình tổ chức thực hiện, thành phố nỗ lực khắc phục khó khăn, hạn chế về hệ thống cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ, thiếu tính kết nối với các khu vực lân cận. Công tác quy hoạch, quản lý xây dựng theo quy hoạch còn bất cập, hiệu quả chưa cao; việc điều chỉnh quy hoạch phân khu các xã, phường và các khu dân cư còn chậm. Theo Nghị quyết số 1210 và Nghị quyết số 26 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về phân loại đô thị, theo tiêu chí đô thị loại II, thành phố Tuyên Quang hiện còn 02 tiêu chuẩn chưa đạt, gồm: Mật độ đường giao thông mới đạt 5,74 km/km2 (tiêu chuẩn tối thiểu 7km/km2) còn thiếu 39km đường giao thông; tỷ lệ nước thải sinh hoạt được xử lý đạt tiêu chuẩn kỹ thuật đạt 0% (tiêu chuẩn tối thiểu 30%). Theo tiêu chí đô thị loại I mới đạt 65/100 điểm, còn 17/63 tiêu chuẩn chưa đạt điểm tối thiểu.
Trong thời gian tới, vấn đề đặt ra trong xây dựng và phát triển thành phố đạt các tiêu chí của đô thị loại I, định hướng theo đô thị thông minh là khắc phục những tồn tại, hạn chế đã nêu trên; tranh thủ mọi điều kiện, thu hút, phát huy mọi nguồn lực để xây dựng thành phố phát triển đa dạng, chất lượng, phấn đấu đến năm 2030 cơ bản đạt tiêu chí đô thị loại I. Đây cũng chính là một trong những nhiệm vụ trọng tâm được xác định trong Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XX, nhiệm kỳ 2020-2025.
Xây dựng và phát triển thành phố Tuyên Quang đạt các tiêu chí của đô thị loại I, đô thị thông minh trong giai đoạn tới là nhiệm vụ rất quan trọng, nặng nề. Thời gian tới thành phố tập trung một số giải pháp:
Một là, rà soát, điều chỉnh và tập trung triển khai thực hiện Chương trình phát triển đô thị thành phố đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 theo nội dung Nghị quyết số 26/2022/NQ-UBTVQH15 ngày 21/9/2022 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 1210/2016/UBTVQH13 ngày 25/5/2016 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về phân loại đô thị.
Hai là, hoàn thiện Đề án xây dựng Trung tâm thành phố Tuyên Quang theo hướng đô thị thông minh, giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030 trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt để làm cơ sở triển khai thực hiện. Hoàn thành lập đồ án điều chỉnh quy hoạch chung thành phố; Quy chế quản lý kiến trúc đô thị.
Ba là, tiếp tục đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng đồng bộ theo hướng đô thị loại I. Cải tạo, chỉnh trang một số khu dân cư tại các phường: Tân Quang, Minh Xuân, Phan Thiết để nâng cấp các công trình hạ tầng kỹ thuật bảo đảm nâng cao chất lượng cuộc sống. Tập trung phối hợp với các ngành tháo gỡ các khó khăn vướng mắc về thủ tục pháp lý để triển khai xây dựng khu đô thị mới: Khu đô thị Kim Phú; khu đô thị Trung Việt, khu đô thị Tân Hà; khu đô thị Đông Sơn; khu đô thị, dịch vụ thương mại dọc đường Lý Thái Tổ; khu đô thị bên bờ sông Lô; khu đô thị dịch vụ và dân cư Nông Tiến; khu đô thị An Tường Riverside...
Bốn là, xây dựng văn hoá và lối sống đô thị văn minh thông qua xây dựng và duy trì thường xuyên mô hình: “phường văn minh”; “tuyến đường, phố văn minh đô thị”. Bố trí đủ quỹ đất và ngân sách hợp lý, quy định rõ trách nhiệm của chủ đầu tư các khu đô thị đối với việc xây dựng các thiết chế văn hóa, thể thao cho cư dân; xã hội hoá, khuyến khích các doanh nghiệp cùng đầu tư xây dựng công trình công cộng, phục vụ nhân dân.
Năm là, khai thác tốt các tiềm năng, lợi thế của thành phố, đặc biệt là quản lý và sử dụng có hiệu quả quỹ đất để tạo nguồn thu cho thành phố; huy động mọi nguồn lực cho đầu tư xây dựng và chỉnh trang đô thị. Chủ động phối hợp với các ngành của tỉnh kêu gọi nguồn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và vốn vay ưu đãi nước ngoài để thực hiện các dự án xây dựng kết cấu hạ tầng cần vốn lớn như: các dự án đường giao thông; dự án thoát nước; hệ thống xử lý rác thải, nước thải; xây dựng đô thị thông minh, tăng trưởng xanh. Tăng cường tuyên truyền, đẩy mạnh xã hội hoá trong việc nâng cấp, xây dựng, chỉnh trang đô thị. Tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả các cơ chế hỗ trợ theo nghị quyết Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố về xây dựng nhà văn hoá, làm cống thoát nước, đường bê tông xi măng, lắp đặt hệ thống điện chiếu sáng công cộng, lát vỉa hè, trồng cây xanh khu dân cư theo phương châm "Nhân dân làm, Nhà nước hỗ trợ".
Sáu là, tổ chức quản lý, khai thác vận hành hiệu quả hệ thống hạ tầng đô thị hiện có. Thường xuyên bảo trì công trình xây dựng nhằm bảo đảm an toàn, tăng tuổi thọ của công trình, nâng cao hiệu quả nguồn vốn đầu tư.
Đào Việt Dũng