Xây dựng thế trận lòng dân là hoạt động tập hợp, khơi dậy, phát huy lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết, quyết tâm, tạo thành nền tảng chính trị - tinh thần vững chắc cho việc huy động sức mạnh tổng hợp của cả dân tộc trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc.
Ảnh minh họa: Tất Thắng
Trong hành trình phát triển không ngừng của dân tộc Việt Nam, Bộ đội địa phương được thành lập ngày 07 tháng 4 năm 1949, là lực lượng vũ trang nhân dân ba thứ quân, được tổ chức ở cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và cấp quận, huyện; là lực lượng nòng cốt trong chiến tranh nhân dân địa phương, lực lượng cơ động chủ yếu trên địa bàn địa phương trong tác chiến. Bộ đội địa phương do cơ quan quân sự địa phương trực tiếp chỉ huy, cấp ủy đảng, chính quyền địa phương lãnh đạo, chỉ đạo và được tổ chức huấn luyện thường xuyên. Quyết định này không chỉ thể hiện sự nhìn xa trông rộng của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh mà còn khẳng định vai trò không thể thiếu của tinh thần đoàn kết quân dân trong sự nghiệp đấu tranh và xây dựng đất nước. Bộ đội địa phương là nền móng của chiến lược quốc phòng. Từ những ngày đầu thành lập, với vai trò là lực lượng nòng cốt trong chiến tranh nhân dân và lực lượng cơ động chính trên địa bàn, Bộ đội địa phương đã thể hiện không chỉ là một phần của hệ thống quốc phòng mà còn là hình ảnh minh chứng cho sức mạnh của mối quan hệ quân dân sắt son. Bộ đội địa phương không chỉ đóng vai trò trên mặt trận chiến đấu mà còn tham gia tích cực vào công tác giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội [1].
Việc tổ chức và huấn luyện của Bộ đội địa phương phản ánh sự linh hoạt, phù hợp với đặc điểm tình hình từng địa phương, đảm bảo khả năng sẵn sàng chiến đấu cũng như phối hợp chặt chẽ với Dân quân tự vệ và Công an nhân dân trong mọi nhiệm vụ. Lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Quân đội phải kính trọng dân, giúp đỡ dân. Dân phải thương yêu bộ đội, ủng hộ bộ đội. Quân và dân phải luôn luôn đoàn kết nhất trí là kim chỉ nam cho mối quan hệ quân dân, đồng thời là nguyên tắc cơ bản để xây dựng lực lượng Bộ đội địa phương vững mạnh. Tinh thần này đã trở thành di sản vô giá, được thế hệ này truyền lại cho thế hệ khác, đảm bảo sự gắn kết sâu sắc giữa Quân đội và Nhân dân.
Bộ đội địa phương cùng với bộ đội chủ lực là lực lượng hợp thành Quân đội nhân dân Việt Nam, bộ phận hợp thành và phản ánh đầy đủ các chức năng đội quân chiến đấu, đội quân công tác, đội quân lao động sản xuất của Quân đội nhân dân Việt Nam. Do vậy, hoạt động của bộ đội địa phương luôn đặt dưới sự lãnh đạo song trùng của cả cấp ủy, chính quyền địa phương cũng như của đảng ủy quân sự cấp trên. Hoạt động của bộ đội địa phương luôn gắn bó chặt chẽ với thế trận phòng thủ chung của quân khu và của cả nước, phù hợp với yêu cầu và đặc điểm từng khu vực trong thế trận chiến tranh nhân dân. Bên cạnh đó, bộ đội địa phương còn đảm nhiệm huấn luyện kỹ thuật, chiến thuật cho lực lượng dân quân tự vệ và dự bị động viên; chỉ huy các lực lượng này thực hiện các phương án tác chiến, bảo đảm an ninh trật tự trên địa bàn đóng quân.
Bộ đội địa phương là lực lượng có vai trò quan trọng trong xây dựng thế trận lòng dân ở khu vực đóng quân, là lực lượng trực tiếp triển khai thực hiện đường lối, quan điểm của Đảng trong cán bộ, chiến sĩ và nhân dân. Trực tiếp tổ chức bộ đội kết hợp với Nhân dân trên địa bàn để xây dựng thế trận lòng dân, đồng thời là lực lượng thường xuyên sơ kết, tổng kết, đúc kết kinh nghiệm thực tiễn, đề xuất biện pháp mới để xây dựng thế trận lòng dân.
Quán triệt quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về vai trò của quần chúng nhân dân, trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đặc biệt đề cao vai trò của lòng dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn khẳng định sự đồng tâm của đồng bào ta đúc thành một bức tường đồng xung quanh Tổ quốc. Nhờ đó, chúng ta đã phát huy cao độ sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân, làm nên những thắng lợi to lớn trong công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc cũng như trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc [2].
Sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ hội nhập quốc tế hiện nay, xây dựng thế trận lòng dân là một trong những nhiệm vụ quan trọng, là yếu tố cơ bản có ý nghĩa quyết định. Xây dựng thế trận lòng dân vững chắc là bức thành lũy kiên cố nhất để phòng, chống, ngăn ngừa và làm thất bại mọi âm mưu xâm lược của kẻ thù; là yếu tố sâu xa, bền vững nhất của chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc, là sức mạnh của nền quốc phòng toàn dân.
Bộ đội địa phương đã khẳng định được vai trò của mình và tiếp tục phát triển, đóng góp vào sự nghiệp bảo vệ và xây dựng Tổ quốc trong tình hình mới. Mối quan hệ giữa quân và dân được củng cố mạnh mẽ, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của đất nước. Triết lý và tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về sức mạnh con người tiếp tục là ngọn đuốc soi đường, phải coi nhân tố con người là vấn đề số một. Lời căn dặn của Người không chỉ là bài học về sự ưu tiên hàng đầu cho con người mà còn nhấn mạnh về vai trò của mỗi người trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội và quân sự. Trong quân đội, điều này được thể hiện qua việc xây dựng đội ngũ cán bộ, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị kiên định, tuyệt đối trung thành và sẵn sàng hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc và hạnh phúc của Nhân dân.
Phát huy truyền thống xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, cán bộ, đảng viên, chiến sĩ lực lượng vũ trang tỉnh Tuyên Quang đã và đang ra sức thi đua huấn luyện giỏi, đoàn kết tốt, kỷ luật nghiêm, sẵn sàng chiến đấu cao. Tích cực, chủ động xây dựng cấp ủy, tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh; cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện; phấn đấu hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, xứng đáng với truyền thống vẻ vang của Bộ đội Cụ Hồ trên quê hương cách mạng Tuyên Quang - Thủ đô khu giải phóng, thủ đô kháng chiến.
Kỷ niệm 75 năm thành lập Bộ đội địa phương là dịp để tôn vinh và cũng là cơ hội để mỗi chúng ta cùng nhau hướng tới tương lai, nơi tinh thần quân dân gắn bó, tôn trọng và phát huy sức mạnh của nhân tố con người sẽ tiếp tục là chìa khóa cho mọi thành công và thắng lợi mới. Mỗi công dân Việt Nam sẽ cùng nhau viết tiếp những trang sử vẻ vang cho đất nước, trên nền tảng vững chắc mà Đảng ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh và những thế hệ đi trước đã gây dựng.
Đỗ Hồng Thanh
1. Cổng TTĐT Bộ quốc phòng; Bộ đội địa phương; Bộ quốc phòng nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.
2. Trịnh Minh Thế; Phát huy vai trò của bộ đội địa phương trong xây dựng "thế trận lòng dân" bảo vệ Tổ quốc; Tạp chí điện tử lý luận chính trị, Cơ quan nghiên cứu và ngôn luận khoa học của Học viện chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh; 29/8/2022.