Ảnh minh họa. Nguồn ảnh: Internet

Ngày 28/8/1945, Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa do Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo đã ra tuyên cáo trước quốc dân đồng bào cũng như toàn thế giới về việc thành lập Chính phủ nước Việt Nam mới và công bố danh sách nội các thống nhất quốc gia gồm các Bộ, ngành, trong số đó có Bộ Thông tin - tuyên truyền với chức năng làm công tác thông tin, tuyên truyền, cổ động Nhân dân kháng chiến cứu quốc. Quyết định số 258/QĐ-TTg ngày 19/02/2016 của Thủ tướng Chính phủ lấy ngày 28/8 hàng năm là Ngày truyền thống ngành Thông tin-truyền thông Việt nam là một quyết định quan trọng ghi nhận những thành tựu đã đạt được trong chặng đường phát triển mạnh mẽ của ngành Thông tin-truyền thông, ngành mà trong bất kỳ giai đoạn cách mạng nào, cũng đều gánh vác trên vai sứ mệnh rất quan trọng, góp phần huy động sức mạnh toàn dân tộc cả về tinh thần (báo chí, xuất bản) và vật chất (công nghệ, kỹ thuật)".

Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ hào hùng của dân tộc, các thế hệ cán bộ công nhân viên chức của ngành Thông tin-truyền thông đã đem tất cả sức lực, trí tuệ và cả xương máu của mình, vượt qua mọi khó khăn, thiếu thốn hiểm nguy trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt, xây dựng và giữ vững huyết mạch thông tin phục vụ sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc, góp phần đắc lực vào thắng lợi của sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Gần 10.000 người con ưu tú của ngành Bưu điện và phóng viên đã anh dũng hy sinh xương máu vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Thông tin và truyền thông là ngành có nhiều liệt sĩ nhất đã hy sinh trong chiến tranh, chỉ sau quân đội.

Tiền thân của Bộ Thông tin-truyền thông ngày nay là các cơ quan mang đậm chất Bưu điện như: Nha Bưu điện (1945), Nha Bưu điện-Vô tuyến điện (1951), Tổng cục Bưu điện (1968), Tổng cục Bưu điện thuộc Bộ Giao thông vận tải (1990), Tổng cục Bưu điện (1992), Bộ Bưu chính-Viễn thông (2002), nay là Bộ Thông tin-truyền thông (2007). Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Bác Hồ, ngành  Thông tin -truyền thông không ngừng lớn mạnh, trưởng thành, thực hiện trọn vẹn sứ mệnh cao cả của cách mạng được Đảng, Nhà nước và Bác Hồ tin tưởng giao phó [1].

Bước vào thời kỳ đổi mới, ngành Thông tin-truyền thông đã lựa chọn hướng đi mang tính đột phá, thẳng vào công nghệ hiện đại theo hướng số hóa, tự động hóa và đa dịch vụ; lấy viễn thông quốc tế làm đột phá khẩu, đưa công nghệ hiện đại nhất vào Việt Nam. Vào thời điểm đó, Tổng cục Bưu điện quyết định đi thẳng vào số hóa viễn thông Việt Nam với công nghệ hiện đại, cung cấp những dịch vụ tiên tiến kể cả internet để đáp ứng nhu cầu liên lạc của cả đất nước thời kỳ mở cửa và hội nhập. Quyết định thứ hai là xóa bỏ độc quyền, mở cửa cạnh tranh với quốc tế. Với Internet là năm 1997, và với viễn thông là từ năm 2000. Nhờ có cạnh tranh mà giá cước giảm mạnh, chất lượng dịch vụ được nâng cao. Dịch vụ viễn thông và internet Việt Nam được phổ cập nhanh và rộng rãi đến đa số người dân kể cả vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo.

Trong những năm đầu của thế kỷ XXI được đánh dấu bởi cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư với những tiến bộ khoa học - công nghệ vượt bậc, đang làm thay đổi về chất mọi hoạt động kinh tế xã hội mọi quốc gia và thương mại thế giới. Chính phủ hỗ trợ phát triển hạ tầng kỹ thuật số, công nghệ thông tin và truyền thông nhằm đưa kinh tế số chiếm 20% GDP của cả nước vào năm 2025. Vì vậy, ngành thông tin và truyền thông phải nhận lãnh trách nhiệm tham mưu định hướng chiến lược cho đất nước trong lĩnh vực phát triển, ứng dụng công nghệ; hoạch định chính sách phù hợp để huy động tối đa nguồn nhân lực, nguồn tài chính trong nước và quốc tế, đảm bảo hạ tầng thông tin tiến tiến nhất đáp ứng mọi nhu cầu phát triển công nghiệp 4.0. Giai đoạn 2020-2025, ngành thông tin và truyền thông hướng đến các mục tiêu: chuyển đổi bưu chính từ chuyển phát thư thành hạ tầng của dòng chảy vật chất của nền kinh tế số; chuyển đổi hạ tầng viễn thông thành hạ tầng của nền kinh tế số; đưa Việt Nam thành cường quốc an ninh mạng; chuyển đổi Chính phủ điện tử thành Chính phủ số. Các mục tiêu tiếp theo là chuyển đổi từ gia công lắp ráp thành phát triển sản phẩm; phát triển các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam; báo chí truyền thông phải bảo vệ được chủ quyền quốc gia về thông tin, phải phản ánh trung thực dòng chảy chính của xã hội Việt Nam, tạo đồng thuận xã hội, tạo niềm tin xã hội, lan tỏa năng lượng tích cực, góp phần tạo ra sự ổn định để phát triển đất nước, khơi dậy khát vọng Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, góp phần tạo ra sức mạnh tinh thần để Việt Nam bứt phá [2].

Sau 5 năm (1995-2000), thực hiện các chiến lược, hội nhập và phát triển, đẩy mạnh, phát triển như vũ bão internet ở Việt Nam để phục vụ cho người dân, cho cải cách hành chính và cũng hướng tới chính phủ điện tử, cũng như phát triển chính phủ điện tử trong tương lai. Năm 2000 Bộ Chính trị ra chỉ thị 58/CT-TW về đẩy mạnh ứng dụng và phát triển công nghệ thông tin. Kể từ tháng 8.2007 đến nay, ngành Thông tin-truyền thông tiếp tục đạt được những thành tựu to lớn trong tất cả các lĩnh vực bưu chính, viễn thông, công nghệ thông tin, báo chí, xuất bản tạo động lực mới cho phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và đáp ứng yêu cầu của hội nhập quốc tế [3].

Năm 2023, doanh thu toàn ngành Thông tin-truyền thông ước đạt 3.744.214 tỷ đồng. Nộp ngân sách nhà nước ước đạt 99.323 tỷ đồng, tăng 1,31% so với năm 2022. Đóng góp vào GDP của ngành thông tin và truyền thông ước đạt 887.398 tỷ đồng, tăng 1,34% so với năm 2022. Tổng số lao động toàn Ngành, năm 2023, ước khoảng 1.767.766 lao động. Năm 2023, công cuộc chuyển đổi số quốc gia với mục tiêu kép là: Vừa phát triển chính phủ số, kinh tế số, xã hội số; vừa hình thành các doanh nghiệp công nghệ số lớn mạnh của Việt Nam để vươn ra thế giới ngày càng được lan tỏa sâu, rộng trên phạm vi toàn quốc, không để ai bị bỏ lại phía sau trong công cuộc chuyển đổi số toàn dân. Năm 2024 sẽ là năm ngành thông tin và truyền thông thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm theo chủ đề: Phổ cập hạ tầng số và sáng tạo ứng dụng số để phát triển kinh tế số - động lực mới cho tăng trưởng kinh tế và năng suất lao động [4].

Những năm qua, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ngành Thông tin và truyền thông qua từng thế hệ và toàn dân tộc Việt Nam đã kế thừa truyền thống cùng nhau xây dựng, gìn giữ và phát triển đất nước. Nhìn về quá khứ, hiện tại hay tương lai, chúng ta tự hào và nỗ lực trong công cuộc xây dựng phát triển đất nước Việt Nam văn minh, hùng cường, thịnh vượng.

Đỗ Hồng Thanh

1. Văn Giáp, Ngành Thông tin và Truyền thông, trong giai đoạn cách mạng nào, cũng gánh trên vai sứ mệnh quan trọng; Vietnam net.Vn, 28/8/2021.

2. Phúc Hằng, Đảm bảo hạ tầng thông tin đáp ứng nhu cầu phát triển công nghiệp 4.0; Tin tức, Thông tấn xã Việt Nam, 12/10/2020.

3. Thái Bình, Ngành thông tin và truyền thông luôn gắn liền với lịch sử dân tộc; Lao động, Cơ quan của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, 25/8/2021.

4. Lâm Thảo, Ngành Thông tin và Truyền thông đạt doanh thu hơn 3,7 triệu tỷ đồng, hướng tới phổ cập hạ tầng số, sáng tạo ứng dụng số; Nhân dân, cơ quan Trung ương của Đảng Cộng sản Việt Nam, tiếng nói của Đảng, Nhà nước và Nhân dân Việt Nam, 29/12/2023.