Phổ biến, giáo dục pháp luật là hoạt động hoặc nhiều hoạt động cụ thể, thực hiện việc thông tin, tuyên truyền pháp luật cho đối tượng bằng một hoặc nhiều hình thức, nhằm nâng cao kiến thức, niềm tin pháp luật, từ đó nâng cao nhận thức về pháp luật, ý thức tôn trọng, nghiêm chỉnh chấp hành và bảo vệ pháp luật của đối tượng đó. Vì vậy, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật có vai trò rất quan trọng, là cầu nối để đưa các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đến với mọi người dân.
Ảnh minh họa: Tất Thắng
Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh Tuyên Quang được thành lập từ năm 2008, đến nay có 37 thành viên; 7/7 huyện thành phố thành lập Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật cấp huyện với 192 thành viên. Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật cấp tỉnh, cấp huyện đã tư vấn cho Ủy ban nhân dân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cùng cấp trong việc xây dựng các chương trình, kế hoạch về phổ biến, giáo dục pháp luật phù hợp với đối tượng, địa bàn và tình hình kinh tế - xã hội ở địa phương; các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật; hằng năm, tư vấn về nội dung pháp luật trọng tâm cần phổ biến, các đợt cao điểm về tuyên truyền pháp luật; hướng dẫn về nội dung, hình thức tổ chức Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; kiểm tra, đánh giá việc thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật...
Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cần quan tâm xây dựng, củng cố, kiện toàn đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên làm công tác tuyên truyền pháp luật. Đội ngũ báo cáo viên pháp luật cấp tỉnh, cấp huyện và tuyên truyền viên pháp luật cấp xã được hình thành từ năm 1999 và thường xuyên được Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp kiện toàn. Hiện nay, toàn tỉnh có 3.669 báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật (91 báo cáo viên pháp luật tỉnh; 270 báo cáo viên pháp luật cấp huyện và 3.308 tuyên truyền viên pháp luật ở cấp xã). Công tác bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ cho đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên được chú trọng. Từ năm 2006 đến nay, Sở Tư pháp (Cơ quan Thường trực Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh) đã tổ chức 04 lớp bồi dưỡng nghiệp vụ, tập huấn kỹ năng phổ biến, giáo dục pháp luật cho 965 đại biểu; phối hợp với Vụ Phổ biến, giáo dục pháp luật (Bộ Tư pháp) tổ chức 01 Hội nghị tập huấn nghiệp vụ và giải đáp khó khăn, vướng mắc trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải ở cơ sở, xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật cho 205 đại biểu. Các cơ quan, đơn vị đã tổ chức 1.514 hội nghị, lớp bồi dưỡng kiến thức pháp luật cho 197.915 người làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Thông qua đó, đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật trên địa bàn tỉnh được bổ sung kiến thức pháp luật, kỹ năng, nghiệp vụ trong công tác giáo dục pháp luật, thiết thực để vận dụng trong hoạt động ở cơ sở.
Hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật thường xuyên được đổi mới, phù hợp với đặc điểm của từng đối tượng, địa bàn và điều kiện cụ thể của từng ngành, từng cấp. Bên cạnh một số hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật truyền thống như tuyên truyền miệng, tuyên truyền qua hệ thống truyền thanh cơ sở, biên soạn tài liệu tuyên truyền… việc ứng dụng công nghệ thông tin trong phổ biến giáo dục pháp luật được tăng cường như: Tổ chức hội nghị bằng hình thức trực tuyến từ điểm cầu của tỉnh đến cơ sở; tuyên truyền qua các cổng/trang thông tin điện tử, mạng internet, fanpage, đăng tải trên Báo Tuyên Quang Online, phát trực tiếp trên fanpage "Tuyên Quang TTV" của Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh. Sở Tư pháp định kỳ hằng quý tổ chức Hội nghị triển khai các Luật mới được thông qua; biên soạn thông cáo báo chí văn bản quy phạm pháp luật do Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành; tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật bằng hình thức thi tìm hiểu pháp luật dưới hình thức hái hoa dân chủ, trả lời, giải quyết tình huống pháp luật, thu hút người dân dự buổi tuyên truyền pháp luật một cách chủ động, hào hứng, phấn khởi. Từ năm 2006 đến nay, các cơ quan, đơn vị trong tỉnh đã tổ chức được 185.569 buổi tuyên truyền pháp luật cho 18.495.214 lượt người; 1.633 cuộc thi tìm hiểu pháp luật, thu hút 1.094.718 lượt người tham gia; biên soạn, cung cấp 5.027.084 tài liệu tuyên truyền pháp luật cho Nhân dân trên địa bàn tỉnh, trong đó có 272.947 tài liệu được đăng tải trên internet; tổ chức trên 900 buổi tuyên truyền bằng xe loa, treo trên 6.000 băng rôn, khẩu hiệu tuyên truyền; tổ chức trên 2.000 buổi biểu diễn nghệ thuật chuyên nghiệp, trên 11.000 buổi biểu diễn văn nghệ quần chúng phục vụ Nhân dân, trong đó có các tiểu phẩm về tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật; tổ chức trên 20.000 buổi chiếu phim tại các xã vùng cao, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, phục vụ trên 900.000 lượt người xem, trước các buổi chiếu phim đều dành thời gian để thực hiện tuyên truyền, phổ biến pháp luật.
Nâng cao chất lượng công tác giáo dục, phổ biến cần có sự kết hợp của nhiều yếu tố: Sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, đơn vị trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; đa dạng hoá các hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật phù hợp với đặc điểm, điều kiện cụ thể của từng cơ quan, đơn vị, địa phương, phù hợp với từng đối tượng, địa bàn tuyên truyền; xây dựng, nhân rộng các mô hình hay, cách làm hiệu quả để việc phổ biến, giáo dục pháp luật; tổ chức thực hiện tốt các quy định của Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật, các Chương trình, Kế hoạch, Đề án về phổ biến, giáo dục pháp luật; nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn tỉnh.
Phan Thanh Bình