Sinh thời, cứ mỗi độ Tết đến, Xuân về, Bác Hồ lại chúc Tết đồng bào và chiến sĩ cả nước. Khi thì là Thư chúc Tết, lúc lại là Thơ. Thơ của Bác viết rất hay, rất đẹp và bao giờ cũng có sức truyền cảm mãnh liệt. Vì thơ Bác chính là con người Bác, là sự nghiệp cách mạng cứu dân, cứu nước, là lời nói, suy nghĩ và hành động của Bác.
Ảnh minh họa: Tất Thắng
Những năm kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, Bác Hồ sống và làm việc tại Chiến khu Việt Bắc. Mùa Xuân kháng chiến đầu tiên - Xuân Đinh Hợi 1947, Bác viết bài thơ Chúc năm mới: “Cờ đỏ sao vàng tung bay trước gió/Tiếng khèn kháng chiến vang dậy non sông/Toàn dân kháng chiến, toàn diện kháng chiến/Chí ta đã quyết, lòng ta đã đồng…Trường kỳ kháng chiến, nhất định thắng lợi/Thống nhất độc lập, nhất định thành công”(1). Bài thơ làm rung động lòng người đọc với màu “cờ đỏ sao vàng”, ‘tiếng khèn kháng chiến vang dậy non sông”, làm cho đồng bào và chiến sĩ thêm vững tin vào thắng lợi của cuộc kháng chiến.
Mùa Xuân 1948, Bác viết bài Thơ chúc Tết Mậu Tý: “Năm Hợi đã đi qua/ Năm Tý vừa bước tới/Gửi lời chúc đồng bào/Kháng chiến được thắng lợi/Toàn dân đại đoàn kết/Cả nước dốc một lòng/ Thống nhất chắc chắn được/Độc lập quyết thành công”(2). Cũng vào mùa Xuân 1948, Bác viết bài thơ nổi tiếng “Rằm Tháng Giêng”.
Xuân Kỷ Sửu 1949, Bác Hồ ở và làm việc tại xã Trung Trực, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang. Thơ chúc Tết của Bác đăng trên báo Sự Thật, số 106-107: “Kháng chiến lại thêm một năm mới/ Thi đua ái quốc thêm tiến tới/Động viên lực lượng và tinh thần/Kháng chiến càng thêm mau thắng lợi/Người người thi đua/ Ngành ngành thi đua/ Ngày ngày thi đua/Ta nhất định thắng/Địch nhất định thua”(3).
Xuân Canh Dần 1950, Bác viết Thơ chúc năm mới: “Kính chúc đồng bào năm mới/ Mọi người càng thêm phấn khởi/Toàn dân xung phong thi đua/Đẩy mạnh cuộc chuẩn bị tới/Chuyển mau sang tổng phản công/ Kháng chiến nhất định thắng lợi”(4).
Xuân Tân Mão 1951, Bác ở và làm việc tại xã Kiên Đài, huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang, tại đây Bác viết Thơ chúc Tết, đăng trên Báo Cứu quốc, số 1748: “Xuân này kháng chiến đã năm Xuân/Nhiều Xuân thắng lợi càng gần thành công/Toàn dân hăng hái một lòng/Thi đua chuẩn bị, tổng phản công kịp thời” (5). Xuân Nhâm Thìn 1952, Bác viết Thơ chúc Tết đồng bào, chiến sĩ cả nước: “Xuân này, Xuân năm Thìn/Kháng chiến vừa sáu năm/ Trường kỳ và gian khổ/ Chắc thắng trăm phần trăm/Chiến sĩ thi giết giặc/ Đồng bào thi tăng gia/Năm mới thi đua mới/Thắng lợi ắt về ta/ Mấy câu thành thật nôm na/Vừa là kêu gọi, vừa là mừng Xuân”(6).
Thơ chúc Tết Xuân Quý Tỵ 1953 của Bác đăng trên Báo Nhân dân số 95: “Mừng năm Thìn vừa qua/ Mừng xuân Tỵ đã tới/Mừng phát động nông dân/Mừng hậu phương phấn khởi/Mừng tiền tuyến toàn quân/Thi đua chiến thắng mới/Mừng toàn dân kết đoàn/Mừng kháng chiến thắng lợi/Mừng năm mới, nhiệm vụ mới/Lực lượng mới, hành công mới/Mừng toàn thể chiến sĩ và đồng bào/Mừng phe dân chủ hòa bình thế giới”(7).
Xuân Giáp Ngọ 1954, Bác viết Thơ chúc Tết: “Năm mới, quân dân ta có hai nhiệm vụ rành rành: Đẩy mạnh kháng chiến để giành độc lập tự do/ Cải cách ruộng đất là công việc rất to/Dần dần làm cho người cày có ruộng, khỏi lo nghèo nàn/Quân và dân ta nhất trí kết đoàn/Kháng chiến, kiến quốc nhất định hoàn toàn thành công/Hòa bình dân chủ thế giới khắp Nam Bắc Tây Đông/Năm mới, thắng lợi càng mới, thành công càng nhiều”(8).
Xuyên suốt các bài thơ Xuân của Bác những năm kháng chiến chống thực dân Pháp là âm hưởng hào hùng, tinh thần quyết tâm, chí khí cách mạng kiên cường, vừa động viên, vừa kêu gọi đồng bào, chiến sĩ cả nước đoàn kết tạo nên sức mạnh to lớn chiến thắng quân thù và là niềm tin tưởng “kháng chiến nhất định thắng lợi”.
Xuân mới đang về trên vùng đất chiến khu năm xưa. Đọc lại những vần thơ chúc Tết của Bác những năm kháng chiến, thêm kính phục và biết ơn vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc, càng thấy rõ hơn trách nhiệm của mỗi người trong việc góp phần nhỏ bé vào xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, cùng cả nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên của giàu mạnh, văn minh, tiến bộ và hội nhập./.
Nguyễn Nhung
(1); (2). Hồ Chí Minh toàn tập, NXBCTQGST, Hà Nội, 2021, tập 5, tr 20; 419
( 3); (4) Sđd, tập 6, tr 23; 318
(5); (6) Sđd, tập 7, tr 2; 292
(7); (8) Sđd tập 8, tr 65; 400
TK: Bác Hồ với những mùa Xuân kháng chiến, Ngô Quân Lập, NXBCTQGST, Hà Nội, 2017