Sự vào cuộc đồng bộ từ cấp tỉnh đến cơ sở
Ngay sau khi Bộ Chính trị ban hành Chỉ thị số 30-CT/TW ngày 18/02/1998 về xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, Tỉnh ủy Tuyên Quang đã nhanh chóng triển khai, quán triệt, cụ thể hóa bằng Nghị quyết số 40b-NQ/TU ngày 17/3/1998 và ban hành 45 văn bản chỉ đạo, định hướng thực hiện từ tỉnh đến cơ sở. Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân ban hành nhiều văn bản thực hiện Chỉ thị số 30 và Luật thực hiện dân chủ ở cơ sở. Đồng thời triển khai cụ thể hoá thực hiện dân chủ ở cơ sở gắn với các nhiệm vụ chính trị của tỉnh, các cuộc vận động, phong trào thi đua; cải cách hành chính, nâng cao đạo đức công vụ, xây dựng chính quyền gần dân, vì dân. Phương thức lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của các cấp ủy đảng, chính quyền có sự chuyển biến rõ rệt theo hướng “trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân và có trách nhiệm với dân”. Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Tuyên Quang lần thứ XVII tiếp tục khẳng định “Tăng cường thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở” là một nhiệm vụ thường xuyên, lâu dài.
Ban Chỉ đạo thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở các cấp đã tích cực tham mưu cấp ủy triển khai thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở; kịp thời kiến nghị, đề xuất với cấp ủy cùng cấp những chủ trương, giải pháp nhằm tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo việc xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở; kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền một số cơ chế, chính sách nhằm phát huy quyền làm chủ của nhân dân, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động.
Công tác tuyên truyền, quán triệt Chỉ thị 30, Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở và các văn bản liên quan được thực hiện bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú như thông qua các hội nghị cán bộ chủ chốt, hội nghị tập huấn, các buổi sinh hoạt chi đoàn, chi hội, tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, bản tin thông báo nội bộ; qua tài liệu lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở; qua đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên và qua các cuộc họp thôn, tổ dân phố. Kết quả, 100% cán bộ, đảng viên, 96,5% công nhân, người lao động và 80,85% quần chúng nhân dân đã được học tập, quán triệt Chỉ thị số 30 và các văn bản về quy chế dân chủ; hàng nghìn lượt cán bộ, đảng viên và nhân dân được tham gia các hội nghị tập huấn về thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, qua đó nâng cao nhận thức và ý thức trách nhiệm của mỗi cán bộ, đảng viên và người dân trong việc thực hành dân chủ.
Đoàn đại biểu Quốc hội khoá XV tỉnh Tuyên Quang lấy ý kiến vào dự án Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Phát huy vai trò của nhân dân trong thực hiện dân chủ ở từng địa phương
Thực hiện quy chế dân chủ đã mang lại những thay đổi rõ rệt ở cấp xã, phường, thị trấn - nơi có hệ thống chính trị cơ sở được coi là Đảng và Nhà nước “ở trong lòng dân”. Các xã, phường, thị trấn đã ban hành, sửa đổi, bổ sung quy chế thực hiện dân chủ ở cơ sở theo các nghị định của Chính phủ và Pháp lệnh của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội. Đến cuối năm 2024, 100% các xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh đã xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ theo đúng quy định của Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Thực hiện phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”, người dân được tham gia vào quá trình quyết định nhiều vấn đề quan trọng của địa phương: Các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, dự toán, quyết toán ngân sách, dự án đầu tư, phương án đền bù giải phóng mặt bằng xây dựng các công trình trọng điểm, việc đóng góp, quản lý và sử dụng các loại quỹ; trực tiếp tham gia rà soát, sửa đổi, bổ sung, xây dựng mới 1.731/1.731 hương ước, quy ước thôn, tổ dân phố; trực tiếp tham gia bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố, thành viên Ban Thanh tra Nhân dân, điều này thể hiện quyền dân chủ trực tiếp của người dân. Công tác tiếp dân, đối thoại trực tiếp với nhân dân được đẩy mạnh. Trong giai đoạn 1998 - 2025, người đứng đầu cấp ủy cấp xã đã tổ chức 7.758 cuộc tiếp dân, góp phần giải quyết kịp thời nhiều vướng mắc ngay tại cơ sở, hạn chế đáng kể đơn thư khiếu nại, tố cáo.
Điểm nổi bật của việc thực hiện dân chủ ở Tuyên Quang là sự chung sức, đồng lòng của nhân dân tham gia vào các chương trình, đề án trọng điểm của tỉnh. Với phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”, “Nhân dân làm, Nhà nước hỗ trợ”, người dân đã tự nguyện hiến đất, đóng góp ngày công lao động và gần 1.376,75 tỷ đồng để xây dựng nông thôn mới, 390,21 tỷ đồng thực hiện các công trình phúc lợi khác như xây dựngnhà văn hóa thôn, tổ dân phố, bê tông hoá đường giao thông nông thôn. Nhờ đó, đến cuối năm 2024, toàn tỉnh có 85/121 xã đạt chuẩn nông thôn mới, đạt 70,25%, và tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 10,92%.
Nâng cao vai trò giám sát, phản biện xã hội
Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp lựa chọn nội dung giám sát, phản biện xã hội có trọng tâm, nhất là những vấn đề liên quan đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân; toàn tỉnh đã tổ chức 2.832 cuộc giám sát và 729 hội nghị phản biện xã hội, thu thập được 10.585 lượt ý kiến góp ý gửi đến cấp ủy, chính quyền. Qua đó giúp cấp ủy, chính quyền kịp thời nắm bắt tâm tư, nguyện vọng chính đáng của nhân dân để điều chỉnh chính sách, kế hoạch cho phù hợp với tình hình thực tiễn.
Các tổ chức tự quản như Ban Thanh tra nhân dân, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng cũng phát huy vai trò trong thực hiện dân chủ ở cơ sở. Ban Thanh tra nhân dân đã thực hiện trên 2.000 cuộc giám sát các hoạt động thu, chi, sử dụng các loại quỹ do nhân dân đóng góp, các loại quỹ nhân đạo, từ thiện, kiên cố hóa kênh mương, làm đường giao thông nông thôn, xây dựng nhà văn hoá thôn, tổ dân phố, việc thực hiện chương trình giảm nghèo và việc xây dựng nông thôn mới, việc cấp thẻ bảo hiểm y tế cho người nghèo. Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng tổ chức gần 1.350 cuộc giám sát các công trình xây dựng trên địa bàn dân cư. Phát huy vai trò của 3.376 mô hình Tổ tự quản đã đóng góp tích cực vào việc giữ gìn an ninh trật tự, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế địa phương.
Ban giám sát đầu tư cộng đồng giám sát làm đường bê tông nội đồng tại thôn Cây Xoan, xã Đức Ninh, huyện Hàm Yên
Ảnh minh họa, nguồn Báo Tuyên Quang online
Có thể khẳng định, sau gần 30 năm thực hiện Chỉ thị số 30-CT/TW, Quy chế dân chủ ở cơ sở đã thực sự đi vào cuộc sống, đã tạo niềm tin và sự đồng thuận cao trong toàn xã hội. Những kết quả đạt được đã khẳng định vai trò và sức mạnh của nhân dân trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, củng cố mối quan hệ gắn bó máu thịt giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân; góp phần củng cố vững chắc hệ thống chính trị, thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển ổn định, bền vững, giữ vững quốc phòng, an ninh, góp phần ngăn chặn các biểu hiện tiêu cực, quan liêu, tham nhũng, lãng phí. Đây là tiền đề quan trọng để Tuyên Quang tiếp tục phát huy hơn nữa quyền làm chủ của nhân dân trong giai đoạn phát triển mới.
Thanh Huyền