Thực hiện Quyết định số 3666/QĐ-BVHTTDL ngày 07/12/2020 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về Đề án “Tổ chức định kỳ Ngày hội, giao lưu, liên hoan văn hóa, thể thao và du lịch vùng đồng bào dân tộc thiểu số giai đoạn 2021 - 2030”, Tuyên Quang đang từng bước khẳng định vị thế là miền đất hội tụ, gìn giữ và lan tỏa bản sắc văn hóa của cộng đồng 22 dân tộc anh em. Tỉnh đã chủ động tham gia và tổ chức nhiều ngày hội, liên hoan văn hóa, thể thao, du lịch quy mô khu vực và quốc gia. Những hoạt động sôi nổi, giàu bản sắc ấy đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ, góp phần quảng bá hình ảnh một Tuyên Quang đậm đà bản sắc, giàu truyền thống và không ngừng đổi mới.
Trong ba năm liên tiếp, đoàn nghệ thuật Tuyên Quang đã có mặt tại nhiều Ngày hội lớn: Năm 2022 tham gia Ngày hội Văn hóa dân tộc Dao lần thứ II tại tỉnh Thái Nguyên; năm 2023 tham gia Ngày hội văn hóa các dân tộc có số dân dưới 10.000 người lần thứ I tại tỉnh Lai Châu; năm 2024 tham gia Ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch các dân tộc vùng Đông Bắc lần thứ XI tại tỉnh Lạng Sơn. Tại mỗi sự kiện, đoàn Tuyên Quang đều để lại dấu ấn đậm nét với các chương trình nghệ thuật đặc sắc tái hiện đời sống tinh thần phong phú của đồng bào các dân tộc như hát Then, đàn Tính của người Tày, múa Bắt rùa của người Dao đỏ, múa trống chiêng của người Cao Lan… Những tiết mục được chuẩn bị công phu không chỉ thu hút người xem mà còn khẳng định bản sắc văn hóa độc đáo của nhân dân các dân tộc tỉnh Tuyên Quang trong bức tranh văn hóa chung của khu vực Đông Bắc và cả nước.
Múa Bắt rùa của người Dao đỏ được trình diễn tại Lễ hội Bàn Vương (xã Hồ Thầu)
Sự hiện diện của Tuyên Quang tại các sự kiện văn hóa cấp vùng và quốc gia đã góp phần mở rộng không gian giao lưu, thắt chặt tình đoàn kết giữa các địa phương. Thông qua hoạt động giao lưu văn hóa, nghệ thuật với Cao Bằng, Thái Nguyên, Quảng Ninh và nhiều tỉnh trong khu vực, Tuyên Quang có thêm cơ hội quảng bá hình ảnh con người thân thiện, mến khách; giới thiệu nét sinh hoạt văn hóa truyền thống và các sản phẩm du lịch đặc trưng đến bạn bè và du khách cả nước. Đây cũng là tiền đề quan trọng để tỉnh thúc đẩy liên kết vùng trong phát triển du lịch văn hóa - sinh thái - cộng đồng.
Năm 2024, Ngày hội Văn hóa các dân tộc thiểu số tỉnh Tuyên Quang được tổ chức thu hút 327 nghệ nhân, diễn viên, vận động viên quần chúng đến từ các xã, phường trên địa bàn tỉnh. Trong không khí rộn ràng, Ngày hội diễn ra với chuỗi hoạt động đa dạng: Trình diễn di sản văn hóa phi vật thể, tái hiện lễ hội truyền thống, trưng bày không gian văn hóa các dân tộc, trình diễn nghề thủ công, giới thiệu ẩm thực, thi đấu thể thao dân tộc… Ban tổ chức đã trao 39 giải thưởng ở các nội dung thi, góp phần ghi nhận nỗ lực của các tập thể, cá nhân trong việc giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Sự kiện không chỉ tạo sân chơi tinh thần bổ ích mà còn khơi dậy niềm tự hào dân tộc, khuyến khích đồng bào tích cực tham gia bảo tồn di sản.
Ngày hội Văn hóa các dân tộc thiểu số tỉnh Tuyên Quang diễn ra nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao dân gian truyền thống phong phú
Trong giai đoạn 2021 - 2025, nhiều địa phương trong tỉnh như Xín Mần, Mèo Vạc, Đồng Văn, Quản Bạ, Na Hang, Lâm Bình, Chiêm Hóa, Hàm Yên… cũng chủ động tổ chức các ngày hội văn hóa, thể thao và du lịch gắn với các sự kiện quan trọng của địa phương. Các Ngày hội được tổ chức với hình thức phong phú như: Ném còn, kéo co, đẩy gậy; trình diễn Then, Tính, Páo dung, hát Sình ca; trưng bày không gian văn hóa và giới thiệu du lịch cộng đồng. Nhờ vậy, hoạt động văn hóa ở cơ sở trở nên sôi động hơn, đời sống tinh thần của người dân được nâng lên rõ rệt. Không gian văn hóa cộng đồng tại các xã vùng cao ngày càng gắn kết, củng cố khối đại đoàn kết, tạo nền tảng quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội. Bên cạnh đó, các địa phương còn linh hoạt lồng ghép hoạt động quảng bá sản phẩm OCOP, tổ chức du lịch trải nghiệm tại các làng văn hóa, điểm du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng như Làng du lịch Yên Hoa (Na Hang), thôn Nặm Đíp (Lâm Bình), Làng văn hóa Cao Lan (Sơn Dương), Làng văn hóa Lô Lô Chải (Lũng Cú), Làng văn hóa Nặm Đăm (Quản Bạ)… Việc kết hợp giữa trình diễn văn hóa truyền thống với quảng bá sản phẩm đặc trưng đã góp phần tạo nên chuỗi giá trị du lịch bền vững, giúp người dân nâng cao thu nhập, đồng thời đưa văn hóa các dân tộc trở thành lợi thế cạnh tranh của du lịch Tuyên Quang.
Nhằm mở rộng đối tượng thụ hưởng văn hóa, ngành văn hóa tỉnh Tuyên Quang cũng tổ chức 44 chương trình nghệ thuật lưu động phục vụ đồng bào vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, vùng đặc biệt khó khăn. Những chương trình này vừa tuyên truyền nhiệm vụ chính trị, vừa tạo đời sống tinh thần phong phú, giúp người dân tiếp cận các loại hình nghệ thuật truyền thống và hiện đại. Qua đó, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước được lan tỏa hiệu quả hơn, tình đoàn kết giữa các dân tộc ngày càng được củng cố.
Với cách làm sáng tạo, tổ chức bài bản và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, Tuyên Quang đã và đang trở thành điểm sáng trong công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa các dân tộc. Những ngày hội, chương trình giao lưu và hoạt động quảng bá không chỉ làm phong phú đời sống tinh thần của nhân dân mà còn mở ra nhiều cơ hội phát triển du lịch bền vững dựa trên nền tảng văn hóa bản địa. Đây là hướng đi bền vững để bản sắc văn hóa các dân tộc Tuyên Quang tiếp tục được gìn giữ, lan tỏa, trở thành nguồn lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội.
Dương Thắm