Tuyên Quang là tỉnh giàu truyền thống cách mạng, với trên 600 di tích lịch sử, văn hóa, vùng đất này được ví như một “bảo tàng cách mạng” của cả nước trong đó nổi bật là Khu di tích Quốc gia đặc biệt Tân Trào, Khu di tích Quốc gia đặc biệt Kim Bình và nhiều điểm di tích lịch sử khác như Cầu Cả, Đèo Chắn, Hòn Lau…

Du khách trải nghiệm chèo thuyền Kayak và khám phá thắng cảnh Cọc Vài trên hồ sinh thái Na Hang.
Ảnh: Hải Hương/baotuyenquang.com.vn
Thiên nhiên ưu đãi cho Tuyên Quang nhiều tài nguyên quý giá: Rừng có độ che phủ vào hàng cao nhất nước, trong đó có những rừng nguyên sinh còn nhiều động, thực vật quý hiếm như Tát Kẻ - Bản Bung, Cham Chu; địa hình được kiến tạo đặc biệt đã tạo nên núi non hùng vĩ và những cảnh đẹp ngoạn mục: Thác Pác Ban, Động Tiên, hang Bó Ngoặng, núi Dùm, núi Là, núi Nghiêm...Đặc biệt, Khu bảo tồn thiên nhiên Na Hang - Lâm Bình nơi giao duyên giữa tạo hoá và con người với những thắng cảnh gắn liền huyền thoại và sự tích: sự tích Chín mươi chín ngọn núi Thượng Lâm, sự tích Đèo Ái Au, sự tích núi Pác Tạ,…và hàng trăm hang động nằm dưới các cánh rừng già đã được xếp hạng danh lam thắng cảnh Quốc gia đặc biệt. Tuyên Quang còn sở hữu suối khoáng Mỹ Lâm với nguồn nước khoáng nóng 68 độ như một viên ngọc quý giấu mình trong phong cảnh sơn thuỷ hữu tình, từ nhiều năm nay đã nổi danh về giá trị chữa bệnh và nghỉ dưỡng...
Vừa là nơi khởi phát, vừa là nơi hội tụ, giao thoa của những sắc thái văn hóa riêng của hơn hai mươi dân tộc ở miền núi phía Bắc đã tạo nên một Tuyên Quang lung linh, huyền bí, là xứ sở của những lễ hội và những làn điệu dân ca, trong đó nhiều di sản văn hóa được đưa vào danh mục là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia như: Lễ hội Lồng tông, hát Then của dân tộc Tày; Lễ Cấp sắc, hát Páo Dung của dân tộc Dao; Hát Sình Ca của dân tộc Cao Lan; Hát Soọng cô của dân tộc Sán Dìu; Lễ hội Đền Thượng, đền Hạ, đền Ỷ La; Nghệ thuật trang trí trên trang phục truyền thống của người Dao đỏ…đặc biệt, thực hành "Then Tày - Nùng - Thái Việt Nam" được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Tuyên Quang cũng là nơi còn lưu giữ được nhiều công trình kiến trúc cổ, trong đó bia Bảo Ninh Sùng Phúc được công nhận là bảo vật quốc gia cùng nhiều di tích được xếp hạng quốc gia như: thành Nhà Mạc, Đền Hạ,…Vẻ đẹp của người Tuyên Quang không chỉ dừng ở bề ngoài mà còn ẩn chứa vẻ đẹp bên trong của tâm hồn phong phú, sự chân thành giản dị, sự đằm thắm và lòng hiếu khách.
Nhận rõ tiềm năng to lớn về du lịch, trong những năm qua Đảng bộ, chính quyền đã nỗ lực xây dựng nhiều giải pháp để đưa du lịch trở thành khâu đột phá trọng sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Tỉnh đã tập trung tranh thủ mọi nguồn lực để đầu tư, nâng cấp, xây mới nhiều tuyến quốc lộ, tỉnh lộ như: hoàn thiện và đưa vào sử dụng tuyến đường Hồ Chí Minh (qua địa phận tỉnh) kết nối Tuyên Quang với các tỉnh Thái Nguyên, Cao Bằng, Bắc Kạn; triển khai thực hiện đường cao tốc Tuyên Quang - Phú Thọ kết nối với đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai; cải tạo nâng cấp một số đoạn thuộc Quốc lộ 37; sửa chữa tuyến đường ĐT.186 đoạn từ Sơn Nam đến khu công nghiệp Long Bình An; ĐT.188 từ thị trấn Chiêm Hóa đến Lâm Bình, hoàn thành công trình Cầu Tình Húc vượt sông Lô…xây dựng hệ thống lưu trú, các dịch vụ ăn uống, nhà hàng và dịch vụ vận chuyển hành khách, thu hút một số doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực du lịch. Trên cơ sở quy hoạch tổng thể phát triển du lịch đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 đã hoàn thành quy hoạch các khu du lịch và một số điểm du lịch trên địa bàn huyện, thành phố như: quy hoạch tổng thể phát triển Khu du lịch Quốc gia Tân Trào đến năm 2030; quy hoạch chi tiết khu vui chơi giải trí, nghỉ dưỡng công cộng thuộc Khu du lịch suối khoáng Mỹ Lâm; hoàn thành quy hoạch bãi đỗ xe, khu dịch vụ du lịch thương mại tại đền, chùa của thành phố..
Cùng với xây dựng hạ tầng, tỉnh đã ban hành và thực hiện các cơ chế, chính sách ưu đãi, khuyến khích và kêu gọi đầu tư vào phát triển du lịch. Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành quyết định phê duyệt Đề án “Xây dựng hệ thống Du lịch thông minh tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2019 - 2022, tầm nhìn đến năm 2025”, đưa vào hoạt động “Cổng thông tin Du lịch và ứng dụng du lịch thông minh trên thiết bị di động kết hợp bản đồ số du lịch tỉnh Tuyên Quang” tạo thuận lợi cho du khách tìm hiểu tra cứu thông tin, trải nghiệm hành trình du lịch đến Tuyên Quang, đồng thời giúp doanh nghiệp du lịch quảng bá, cung cấp thông tin cho khách du lịch nhanh chóng, tiết kiệm và thúc đẩy du lịch hiệu quả; ban hành kế hoạch thí điểm tuyên truyền, quảng bá trực quan về du lịch tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2020 -2021; đăng cai tổ chức thành công các sự kiện văn hóa cấp quốc gia và khu vực; cơ quan báo chí xây dựng chuyên trang, chuyên mục, chuyên đề, phim quảng bá du lịch; tham gia hội nghị, hội chợ xúc tiến, quảng bá đầu tư du lịch tại các tỉnh, thành phố…thông qua các hoạt động quảng bá, xúc tiến đã góp phần trong việc tuyên truyền, giới thiệu về miền đất, con người, văn hóa, du lịch của tỉnh, để lại những ấn tượng tốt đẹp trong lòng du khách, đưa hình ảnh du lịch Tuyên Quang đến gần hơn với bạn bè trong và ngoài nước.
Các nghị quyết, chủ trương, cơ chế, chính sách của tỉnh về phát triển du lịch đã và đang đi vào cuộc sống. Trong thời gian qua, hoạt động du lịch Tuyên Quang thật sự khởi sắc. Tỉnh đã hình thành một số khu, điểm với sản phẩm du lịch đó là: Khu di tích Quốc gia đặc biệt Tân Trào với loại hình du lịch lịch sử, văn hóa; Khu du lịch suối khoáng Mỹ Lâm phát triển loại hình du lịch nghỉ dưỡng; Khu du lịch Na Hang - Lâm Bình, điểm du lịch thác Bản Ba, huyện Chiêm Hóa thu hút du khách khám phá loại hình du lịch sinh thái, dã ngoại; các điểm du lịch tâm linh thu hút đông đảo du khách. Đặc biệt xây dựng Lễ hội Thành Tuyên trở thành du lịch đặc sắc, riêng có của Tuyên Quang được tổ chức kỷ lục Guinness Việt Nam chứng nhận “Mâm cỗ trung thu lớn nhất Việt Nam”, "Đêm hội Thành Tuyên có nhiều mô hình đèn độc đáo nhất Việt Nam”. Du lịch cộng đồng đang phát triển rộng ở các huyện, thành phố. Hệ thống cơ sở kinh doanh du lịch phát triển cả về số lượng và chất lượng, nhiều khách sạn, nhà hàng, điểm du lịch đạt tiêu chuẩn. Trong giai đoạn 1916 - 2020 Tuyên Quang đã thu hút 8.445.700 khách, tăng trưởng bình quân 4,85%, tổng thu xã hội từ du lịch đạt 7.425 tỷ đồng, tăng bình quân 5,2%.
Tuy nhiên, những kết quả đạt được còn khiêm tốn, Tuyên Quang mới đang ở những chặng đường đầu tiên trong lộ trình thực hiện chiến lược phát triển du lịch của tỉnh. Năm 2021 và những năm tiếp theo, trong bối cảnh nước ta đang đẩy mạnh tiến trình hội nhập quốc tế vừa tạo ra những cơ hội lớn để phát triển, vừa đặt ra nhiều thách thức lớn phải vượt qua. Điều đó buộc chúng ta phải hết sức chủ động, năng động, nỗ lực phấn đấu thực hiện đạt và vượt các mục tiêu, chỉ tiêu của Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII đã đề ra.
Để thực hiện định hướng phát triển du lịch, trong những năm tới, tỉnh tập trung triển khai thực hiện có kết quả Nghị quyết của Tỉnh ủy về phát triển du lịch Tuyên Quang giai đoạn 2020 - 2025, ban hành Đề án phát triển du lịch tỉnh Tuyên Quang đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030, nâng cao tính chủ động, sáng tạo và trách nhiệm của các cấp, các ngành trong thực hiện nhiệm vụ phát triển du lịch; ban hành các cơ chế, chính sách về khuyến khích và hỗ trợ phát triển du lịch đến năm 2025 trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang; tiếp tục công tác bảo tồn, phát huy các giá trị di tích lịch sử, giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc trên địa bàn gắn với phát triển du lịch, trong đó tập trung khôi phục, bảo tồn các lễ hội, làng nghề, tập quán, kiến trúc nhà ở, trang phục truyền thống, các trò chơi dân gian, dân ca, dân vũ, nhạc cụ ẩm thực…đáp ứng nhu cầu của khách tham quan, nghiên cứu, trải nghiệm, khám phá, giao lưu văn hóa cộng đồng; tập trung đầu tư phát triển sản phẩm đáp ứng nhu cầu thị trường du lịch, tập trung vào các các sản phẩm du lịch lịch sử, văn hóa, du lịch tâm linh - lễ hội, du lịch sinh thái -mạo hiểm - nghỉ dưỡng, phát triển du lịch cộng đồng; khai thác, xây dựng các sản phẩm đặc trưng gắn với các sản phẩm du lịch mới; chú trọng quảng bá, xúc tiến du lịch và liên kết hợp tác phát triển du lịch; chú trong đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực du lịch để phát triển kinh tế du lịch trong đó chú ý đào tạo đội ngũ hướng dẫn viên du lịch; tăng cường quản lý hệ thống khách sạn, nhà hàng và nâng cao chất lượng phục vụ; bảo vệ tài nguyên, cảnh quan môi trường; đẩy mạnh ứng dụng thông tin trong quản lý hoạt động du lịch…
Với sự quan tâm và tập trung chỉ đạo của cấp uỷ, chính quyền, sự phối hợp hoạt động của các cơ quan, ban, ngành, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội, sự ủng hộ, tham gia tích cực của nhân dân, chắc chắn du lịch Tuyên Quang sẽ khai thác được tiềm năng, phát huy được lợi thế, phát triển nhanh và bền vững, từng bước hội nhập với du lịch trong nước và thế giới, khẳng định vị trí là ngành kinh tế quan trọng, xứng đáng với kỳ vọng của Đảng bộ và nhân dân các dân tộc trong tỉnh.
Nguyễn Văn Đức