Tục nhận họ của người Tày ở Tuyên Quang

Người ta lý giải rằng những người cùng họ ngày nay có thể là những người trước đây từ xa xưa cùng một ông bà, nhưng vì hoàn cảnh, vì sinh kế, đi làm ăn xa lâu ngày, không gặp lại, không tìm thấy nhau mà trở nên quên gốc họ, quên ông tổ. Nay khi gặp người cùng họ với mình dù ở xa, đồng bào vẫn vui mừng muốn kết làm anh em để có thêm người thân. Tuy vậy việc nhận họ cũng được đồng bào tiến hành thận trọng, không vội vàng, hấp tấp.

Ông Tống Đại Hồng, phường Phan Thiết (TP Tuyên Quang) 
là người đam mê nghiên cứu văn hóa người Tày.  Ảnh: K.T   

Trước hết người ta tìm hiểu nguồn gốc người bạn thuộc họ Tày nào. Khi tìm ra được nguồn gốc, dòng họ mới kết nhận họ với nhau. Việc nhận họ được tiến hành từng bước. Định nhận có họ với người nào, người ta phải nói rõ tên, tuổi, quê quán, cảnh ngộ, lai lịch gia đình, dòng họ của người muốn nhận họ với ông bà, cha mẹ, anh chị em ruột, chú bác và tộc trưởng của mình. Nếu những người này (nhất là cha mẹ) đồng ý chấp nhận thì mới được làm lễ nhận họ.

Lễ nhận họ của người Tày ở các huyện miền núi phía Bắc tỉnh Tuyên Quang rất thiêng liêng, được tổ chức ở cả hai bên nhà vào hai ngày khác nhau. Trong lễ nhận họ phải có kính báo tổ tiên, có người thân trong gia đình nhận lễ công nhận và bạn bè về dự chứng kiến. Trong buổi lễ họ cùng nhau ôn lại lai lịch tổ tiên để tăng thêm tình thân gắn bó. Hai người nhận họ giới thiệu tuổi, từ đó định ra hàng anh, hàng em. Những người nhận họ rất quý trọng nhau, sẵn sàng chia ngọt sẻ bùi, giúp đỡ nhau trong cuộc sống, đối xử với nhau thân thiết, thương yêu nhau như anh em ruột thịt. Con cái, cháu, chắt của họ nhiều đời về sau đều được coi là con cái, cháu, chắt của hai gia đình.

Tục nhận họ của người Tày ở Tuyên Quang là tập quán truyền thống, gắn bó dân tộc, có ý nghĩa sâu sắc và tốt đẹp trong thuần phong mỹ tục của Người Tày, do vậy tục nhận họ được lưu truyền từ đời xưa đến nay và tới tận mai sau.

Theo Mai Linh/baotuyenquang.com.vn