Một góc Thành Tuyên. Ảnh: Việt Hòa. Nguồn: baotuyenquang.com.vn
Trong những năm qua, cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội từ tỉnh đến cơ sở luôn quan tâm lãnh đạo, tổ chức thực hiện công tác quy hoạch và phát triển đô thị; nhận thức về vai trò, ý nghĩa, sự cần thiết về quy hoạch và phát triển đô thị của các cấp, các ngành, cán bộ, đảng viên và nhân dân được nâng lên; chủ động triển khai các quy hoạch chung, quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết các đô thị, khu dân cư mới; nội dung quy hoạch bám sát định hướng, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, các quy hoạch, kế hoạch liên quan, nhất là quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trong từng giai đoạn và cơ bản đáp ứng được các yêu cầu về mục tiêu, tính chất, động lực phát triển của đô thị; tích cực huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực đầu tư xây dựng, phát triển đô thị; công tác quản lý quy hoạch, trật tự đô thị được quan tâm... tạo cơ sở pháp lý cho công tác quản lý, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, công nghiệp hoá, hiện đại hoá nói chung, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động nói riêng. Tăng trưởng kinh tế, chất lượng các mặt công tác xã hội khu vực đô thị tăng lên rõ rệt, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tăng tỷ trọng dịch vụ và công nghiệp. Đến nay, trên địa bàn tỉnh có 07 đô thị, bao gồm 01 đô thị loại II và 06 đô thị loại V; tỷ lệ đô thị hóa từng bước được nâng lên, diện mạo các đô thị trên địa bàn tỉnh đã có nhiều đổi mới, khởi sắc, nhất là trung tâm các huyện, thành phố, khu tập trung đông dân cư... ngày càng sáng, xanh, sạch, đẹp và văn minh. Tuy nhiên, chất lượng một số quy hoạch đô thị chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội nói chung và tốc độ đô thị hóa nói riêng; công tác quản lý và thực hiện quy hoạch còn hạn chế; tốc độ đô thị hóa còn chậm…
Để nâng cao chất lượng quy hoạch đô thị, phát triển đô thị và đẩy nhanh tốc độ đô thị hóa trên địa bàn tỉnh, Nghị quyết số 24-NQ/TU đã đề ra mục tiêu là: Quy hoạch và phát triển đô thị hướng tới tạo lập môi trường sống văn minh, hiện đại, an toàn, bền vững, gắn với bảo tồn và phát huy di tích lịch sử - văn hóa, bản sắc văn hóa đặc trưng. Nâng cao chất lượng công tác quy hoạch và phát triển đô thị, nhất là việc lập, thẩm định, phê duyệt và quản lý quy hoạch đô thị, đáp ứng yêu cầu về không gian chung, không gian phát triển, không gian kiến trúc, hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật... Có giải pháp, lộ trình chỉnh trang các khu dân cư hiện có, bảo đảm hài hòa không gian chung của đô thị, tạo cơ sở vững chắc đạt tiêu chí của từng loại đô thị theo kế hoạch, xây dựng đô thị hiện đại, đô thị xanh, đô thị thông minh, không gian đô thị thực sự hài hòa, hiện đại, có đặc trưng riêng.
Tỷ lệ đô thị hóa đến năm 2025 đạt trên 27%; năm 2030 đạt trên 35% và đến năm 2045 đạt trên 50%.
Điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện quy hoạch chung thành phố Tuyên Quang theo tiêu chí đô thị loại I; các thị trấn Sơn Dương, huyện Sơn Dương, Vĩnh Lộc, huyện Chiêm Hóa, Na Hang, huyện Na Hang, Tân Yên, huyện Hàm Yên, Lăng Can, huyện Lâm Bình đạt tiêu chí đô thị loại IV; thị trấn Yên Sơn, huyện Yên Sơn đạt tiêu chí của đô thị loại V.
Lập và triển khai quy hoạch chung 16 đô thị mới theo hướng tiêu chí đô thị loại V ở trung tâm các xã: Thượng Lâm, Phúc Sơn, huyện Lâm Bình; Đà Vị, Yên Hoa, huyện Na Hang; Ngọc Hội, Hòa Phú, Kim Bình, Trung Hà, huyện Chiêm Hóa; Phù Lưu, Thái Sơn, huyện Hàm Yên; Mỹ Bằng, Xuân Vân, Trung Sơn, huyện Yên Sơn; Sơn Nam, Tân Trào, Hồng Lạc, huyện Sơn Dương.
100% các xã, phường, các khu đô thị mới thuộc thành phố Tuyên Quang và những nơi có điều kiện của các huyện được lập quy hoạch phân khu chức năng, phấn đấu nâng cao tỷ lệ lấp đầy quy hoạch chi tiết, quy hoạch cải tạo, chỉnh trang đô thị theo quy định.
Quy hoạch, xây dựng các đô thị động lực: Vùng trung tâm, bao gồm thành phố Tuyên Quang và các vùng phụ cận, lấy đô thị thành phố Tuyên Quang làm đô thị hạt nhân; vùng núi phía Bắc, bao gồm các huyện Na Hang, Lâm Bình, Chiêm Hóa, Hàm Yên, lấy đô thị thị trấn Na Hang làm đô thị lõi; vùng phía Nam, bao gồm huyện Sơn Dương và một phần của huyện Yên Sơn, lấy đô thị thị trấn Sơn Dương làm đô thị lõi. Phấn đấu đến năm 2025, Thành phố Tuyên Quang hoàn thiện các tiêu chí đô thị loại II và hướng tới các tiêu chí của đô thị loại I, theo hướng đô thị xanh, đô thị thông minh, là trung tâm kinh tế, văn hóa, khoa học - kỹ thuật, hành chính, giáo dục - đào tạo, du lịch, dịch vụ...; thị trấn Sơn Dương đạt tiêu chí đô thị loại IV, định hướng là đô thị công nghiệp, dịch vụ gắn với quy hoạch tổng thể phát triển khu du lịch Quốc gia Tân Trào; thị trấn Na Hang, huyện Na Hang theo hướng đô thị loại IV, là đô thị dịch vụ gắn với phát triển du lịch khu Danh thắng Quốc gia đặc biệt Na Hang - Lâm Bình; xây dựng thị trấn Vĩnh Lộc, huyện Chiêm Hóa đạt tiêu chí đô thị loại IV và xây dựng, chỉnh trang thị trấn Tân Yên, huyện Hàm Yên theo hướng đô thị loại IV; quy hoạch, xây dựng 16 trung tâm xã của các huyện từng bước đạt đô thị loại V, với chức năng là đô thị vệ tinh của các đô thị động lực, tăng tính kết nối giữa các đô thị trong tỉnh và trong khu vực, gắn kết phát triển đô thị và phát triển nông thôn.
Thu hút đầu tư xây dựng các khu đô thị mới tại Khu du lịch suối khoáng Mỹ Lâm, Khu di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Tân Trào và những nơi có điều kiện; các khu công nghiệp, cụm công nghiệp theo hướng đô thị hiện đại, thông minh, đô thị xanh, thân thiện...
Để thực hiện mục tiêu xuyên suốt nêu trên, Nghị quyết số 24-NQ/TU đã đề ra năm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu, gồm:
Một là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao chất lượng, hiệu quả về quy hoạch đô thị và phát triển đô thị
Các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội từ tỉnh đến cơ sở phải xác định đây là một nhiệm vụ trọng tâm cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và huy động sự tham gia của cả hệ thống chính trị, tổ chức, cá nhân, nhất là các tầng lớp Nhân dân. Phổ biến, quán triệt sâu rộng, nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và Nhân dân về chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, định hướng, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp của quốc gia và của tỉnh về quy hoạch, quản lý quy hoạch và phát triển đô thị.
Công khai đầy đủ, kịp thời các đồ án quy hoạch, thiết kế đô thị theo quy định để cán bộ, đảng viên và nhân dân biết, tổ chức thực hiện và giám sát việc quản lý, thực hiện quy hoạch đô thị. Phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc, cộng đồng dân cư và các tổ chức nghề nghiệp trong quá trình lập và tổ chức thực hiện quy hoạch đô thị.
Hai là, nâng cao chất lượng công tác quy hoạch đô thị
Bám sát quy hoạch tổng thể hệ thống đô thị quốc gia và quy hoạch, kế hoạch, mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh để quy hoạch đô thị, trước mắt là giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045 bảo đảm đồng bộ, thống nhất, có trọng tâm, trọng điểm, có tính kế thừa, phát huy những kết quả đã có, có tính khả thi cao, thực sự là khâu "đi trước, dẫn đường" cho phát triển đô thị, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh cả trước mắt và lâu dài.
Thực hiện chặt chẽ, đúng quy định trình tự, thủ tục lập quy hoạch, nhất là khâu thẩm định. Ưu tiên bố trí nguồn lực cho công tác lập quy hoạch, góp phần nâng cao chất lượng công tác lập quy hoạch. Gắn kết chặt chẽ việc lập quy hoạch đô thị với phát triển đô thị, chương trình phát triển nhà ở, thị trường bất động sản và xây dựng nông thôn mới, đảm bảo thống nhất, đồng bộ, chặt chẽ, liên kết, phù hợp và phát huy được lợi thế của từng khu vực và từng vùng.
Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm soát công tác quy hoạch đô thị; phát hiện, điều chỉnh kịp thời những bất cập, xử lý các vi phạm, kiên quyết thu hồi các dự án không đảm bảo chất lượng, chậm tiến độ. Đẩy mạnh các nhiệm vụ, giải pháp nâng cao chất lượng công tác tham mưu, thẩm định quy hoạch và quản lý, thực hiện quy hoạch đô thị nói chung, quy hoạch chung, quy hoạch chi tiết, phân khu, nhất là quy hoạch dài hạn, quy hoạch có tính chất đặc thù nói riêng.
Ba là, phát triển đô thị và đẩy mạnh tốc độ đô thị hóa
Rà soát, đánh giá kết quả thực hiện, những khó khăn, vướng mắc của các quy hoạch đô thị đã lập, trọng tâm là quy hoạch chung của Thành phố Tuyên Quang, các huyện, trung tâm xã, quy hoạch các khu dân cư, khu đô thị mới... để có giải pháp chấn chỉnh, xử lý, khắc phục những hạn chế, yếu kém, vi phạm trong quá trình quản lý, thực hiện quy hoạch.
Đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật liên quan đến phát triển đô thị, trọng tâm là: Đẩy nhanh tiến độ xây dựng, sớm đưa vào khai thác, sử dụng dự án đường cao tốc Tuyên Quang - Phú Thọ kết nối với cao tốc Nội Bài - Lào Cai, đường thành phố Tuyên Quang đến Khu du lịch suối khoáng Mỹ Lâm, đường thành phố Tuyên Quang đến trung tâm huyện lỵ Yên Sơn...
Huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực, nhất là nguồn lực xã hội hóa xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng xã hội. Đẩy nhanh tiến độ đầu tư, xây dựng các công trình, dự án trọng điểm liên quan đến hạ tầng xã hội đô thị, như: triển khai dự án mở rộng Quảng trường Nguyễn Tất Thành (thành phố Tuyên Quang) giai đoạn II; dự án Khu Liên hợp thể thao của tỉnh và các công trình phục vụ thể dục thể thao cấp huyện; xây dựng Bệnh viện đa khoa tỉnh trở thành trung tâm khoa học, kỹ thuật y tế; nâng cấp quy mô, năng lực, chất lượng khám chữa bệnh của một số bệnh viện đa khoa tuyến huyện; quy hoạch tổng thể và triển khai xây dựng hệ thống trường, lớp học các cấp trong các đô thị, đáp ứng tốt nhu cầu học tập của con em cư dân đô thị…; thực hiện tốt việc phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho người có thu nhập thấp, người có công...
Nghiên cứu, quy hoạch và phát triển đồng bộ các khu đô thị mới theo hướng xây dựng đô thị thông minh, đô thị xanh gắn với không gian, cảnh quan, bản sắc văn hóa, tiện ích, chất lượng dịch vụ tốt, thu hút đông cư dân. Xây dựng các cơ chế, quy định, quy chế, biện pháp quản lý quy hoạch và phát triển đô thị; về cải tạo, chỉnh trang, nâng cấp đô thị, nhất là quản lý trật tự, kiến trúc đô thị, hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị, cấp giấy phép xây dựng, quản lý đất đô thị, thực hiện đời sống văn minh đô thị, quy tắc ứng xử văn hóa, cộng đồng lành mạnh, an toàn, đô thị xanh, sạch, đẹp, văn minh...
Bốn là, nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả quản lý đô thị
Rà soát, điều chỉnh, bổ sung chức năng, nhiệm vụ quản lý, phát triển đô thị của các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan ở các cấp bảo đảm tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Phân cấp, gắn trách nhiệm cho chính quyền cấp huyện, thành phố, cấp xã, phường, thị trấn, nhất là trách nhiệm người đứng đầu trong quản lý quy hoạch kiến trúc, trật tự xây dựng, trật tự đô thị.
Nghiên cứu, triển khai cách thức tổ chức quản lý đô thị ở các cấp, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới. Quan tâm đào tạo, phát triển nguồn nhân lực phục vụ xây dựng và quản lý đô thị; chủ động, tích cực hợp tác quốc tế trong công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch... góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch, đô thị, nhất là khắc phục những hạn chế, yếu kém của công tác này trong thời gian vừa qua.
Năm là, ban hành, thực hiện các cơ chế, chính sách đẩy mạnh huy động nguồn lực phục vụ hiệu quả công tác quy hoạch và phát triển đô thị
Nghiên cứu, xây dựng và ban hành các cơ chế, chính sách hỗ trợ, khuyến khích nâng cao chất lượng công tác quy hoạch và phát triển đô thị. Trọng tâm là, thu hút các nhà đầu tư lập quy hoạch, đầu tư và khai thác phát triển hạ tầng đô thị. Đẩy mạnh xã hội hoá, nhất là theo phương thức “Nhân dân làm, Nhà nước hỗ trợ” cải tạo, sửa chữa, nâng cấp đường ngõ, xóm, thôn, bản, tổ dân phố, công trình thể thao, văn hoá,... Có cơ chế, chính sách quản lý, khai thác tài nguyên đất, nhất là các khu vực, vị trí có tiềm năng, lợi thế để phục vụ hiệu quả, bền vững các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp phát triển đô thị, phát triển kinh tế - xã hội.
Có cơ chế phân bổ, bố trí vốn ngân sách đầu tư hợp lý cho công tác quy hoạch và phát triển đô thị. Đầu tư xây dựng các công trình, dự án trọng điểm, công trình, dự án lớn, phục vụ phát triển đô thị, đặc biệt là các dự án đầu tư kết cấu hạ tầng đô thị ở các huyện, thị trấn, khu đô thị mới. Ban hành danh mục các dự án xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội đô thị để kêu gọi đầu tư trong nước và nước ngoài theo hình thức đối tác công tư hoặc sử dụng nguồn vốn ODA.
Phát huy những kết quả đạt được, cùng với quyết tâm chính trị cao và sự vào cuộc quyết liệt của các cấp ủy đảng, chính quyền và nhân dân, tin tưởng rằng Tuyên Quang sẽ sớm hoàn thành các mục tiêu Nghị quyết đề ra, ngày càng phát triển bền vững, xứng đáng với vị thế của quê hương cách mạng, Thủ đô khu giải phóng, Thủ đô kháng chiến.
Nguyễn Thị Hoa