Đối với đồng bào các dân tộc thiểu số Việt Bắc, vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc luôn dành tình cảm đặc biệt. Tình cảm ấy, suốt những năm tháng Người ở chiến khu Việt Bắc cùng với đồng bào, lãnh đạo toàn dân làm cách mạng, khai sinh đất nước, cho đến những năm tháng Bác về Thủ đô Hà Nội, lãnh đạo toàn dân kháng chiến kiến quốc, vẫn son sắt, thủy chung, trước sau như một.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện thân mật với đồng bào các dân tộc Việt Bắc (ảnh minh họa nguồn internet)
Tình cảm Bác với đồng bào các dân tộc thiểu số Việt Bắc không chỉ là tình thương yêu của lãnh tụ đối với Nhân dân mà còn là sự yêu thương, gắn bó, sự tri ân trước nghĩa tình mà đồng bào dành cho cách mạng. Người từng viết: Trong những năm tháng cam go của cuộc kháng chiến, "Đồng bào Thổ, đồng bào Nùng, đồng bào Mán... người thì giúp chúng tôi ăn, kẻ thì cho chúng tôi áo. Có những đồng bào nhịn ăn nhịn mặc, bán trâu, bán ruộng để giúp chúng tôi làm cách mạng..."(1). Xúc động trước ân tình ấy, Bác thường nhắc nhở cán bộ không bao giờ quên tình cảm của đồng bào đối với cách mạng và phải sống xứng đáng với tình nghĩa của đồng bào.
Ngày 23/11/1945, trong bài nói chuyện với đoàn đại biểu các dân tộc thiểu số tỉnh Tuyên Quang, Bác nói: "Trước khi nước ta được độc lập, các đồng bào trên đó ai nấy đã nhiệt tâm yêu nước, yêu nòi, đã gắng sức giúp anh em Việt Minh trong cuộc vận động giải phóng dân tộc rất nhiều. Chính tôi có đi qua miền các anh em ở, tới đâu cũng nhận thấy anh em Thổ, Mán ai nấy đều một lòng mong Tổ quốc được độc lập, oán ghét bọn giặc xâm lăng...Tôi nhờ anh chị em về nói với đồng bào trên ấy biết rằng đồng bào Kinh và Chính phủ rất thương mến đồng bào Mán, Thổ và coi như anh chị em trong một nhà…"(2). Sự đồng cam cộng khổ của đồng bào các dân tộc Việt Bắc nói chung, Tuyên Quang nói riêng với cách mạng trong những năm kháng chiến chống Pháp có ý nghĩa rất quan trọng, như Bác Hồ đã nói: "Cách mạng đã do Việt Bắc mà thành công thì kháng chiến sẽ do Việt Bắc mà thắng lợi".
Trong thư gửi đồng bào thượng du năm 1947, Người viết:"Trong cuộc kháng chiến cứu quốc này, đồng bào thiểu số đã tỏ lòng nồng nàn yêu nước... Tôi thay mặt Chính phủ cảm ơn đồng bào và trân trọng hứa rằng đến ngày kháng chiến thành công, Tổ quốc và Chính phủ sẽ luôn ghi nhớ công lao của đồng bào"(3).
Trong điều kiện đất nước còn khó khăn, Người đã rất chăm lo đến đời sống của đồng bào thiểu số, động viên, khuyến khích đồng bào tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm. Nhiều năm sống cùng với đồng bào, Bác rất hiểu tập quán, lối sống, vì vậy Bác thường nhắc nhở đồng bào không nên du canh du cư để tránh tàn phá rừng, vì rừng là vàng, là bạc, là nguồn sống quý giá... Bác chỉ dẫn chính quyền cần quan tâm xây dựng hệ thống thủy lợi để làm nông nghiệp; phát triển đường giao thông để thuận lợi cho sản xuất và lưu thông hàng hóa.
Không chỉ quan tâm đến đời sống vật chất, Bác còn rất quan tâm bảo tồn nét đẹp văn hóa của các dân tộc. Bác nhắc nhở cán bộ rằng mỗi dân tộc có phong tục, truyền thống riêng, tâm lý, tính cách riêng, trình độ phát triển kinh tế, văn hóa cũng không đồng đều. Vì vậy, khi hoạch định chính sách cũng cần quan tâm đến bản sắc văn hóa và trình độ phát triển từng dân tộc. Đồng thời nhắc đồng bào tiết kiệm trong ma chay, cưới xin, tránh gây phiền phức.
Bác rất quan tâm đào tạo cán bộ người dân tộc thiểu số, thấu hiểu và trân trọng sự chất phác, tận tụy hy sinh của đồng bào đối với cách mạng. Chính Bác đã đưa những thanh niên ưu tú như Hoàng Đình Giong, Hoàng Văn Thụ... sang Trung Quốc đào tạo rồi trở về nước gây dựng phong trào. Trong số 34 chiến sĩ đầu tiên của Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, có tới 29 chiến sĩ là người dân tộc thiểu số. Người đã đào tạo nhiều cán bộ dân tộc thiểu số cho cách mạng và để lại nhiều bài học sâu sắc về việc tranh thủ những người có uy tín trong cộng đồng như Vương Chí Sình, Vừ Chông Pao... Khi giải quyết các vấn đề phức tạp liên quan đến dân tộc thiểu số, Người luôn thuyết phục đồng bào bằng sự chân thành, bao dung, am hiểu và tình thân ái đối với dân tộc.
Đồng bào các dân tộc thiểu số trên cả nước nói chung, Việt Bắc nói riêng luôn dành cho Bác tình cảm đặc biệt, son sắt, thủy chung, không chỉ là tình cảm của người dân đối với lãnh tụ mà còn là sự kính trọng, biết ơn và luôn mong nhớ vị cha già của dân tộc, như nhà thơ Tố Hữu từng viết:
" Mình về với Bác đường xuôi
Thưa giùm Việt Bắc không nguôi nhớ Người..."
Nguyễn Nhung
(1), (3) Lòng nhân ái và đức khoan dung, NXB Hà Nội, 2020
(2) Hồ Chí Minh toàn tập, NXB CTQH, Hà nội, 2009, tập 4, tr103