Đồng chí Nguyễn Phong Sắc tên khai sinh là Nguyễn Ðình Sắc, sinh ngày 01 tháng 02 năm 1902 trong một gia đình có truyền thống yêu nước tại làng Bạch Mai, nay là số nhà 152 phố Bạch Mai, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội. Kế thừa truyền thống tốt đẹp của dân tộc, quê hương và gia đình, đặc biệt là tấm gương của thân phụ- ông Nguyễn Đình Phúc, một chiến sĩ yêu nước từng tham gia đấu tranh chống Pháp. Đồng chí Nguyễn Phong Sắc đã sớm mang trong mình tinh thần yêu nước và ý chí đấu tranh chống áp bức, bất công [1]. Trong cuộc đời của mình, đồng chí Nguyễn Phong Sắc đã để lại nhiều dấu ấn trong sự nghiệp đấu tranh vì độc lập, tự do của đất nước.

Đồng chí Nguyễn Phong Sắc - Người trực tiếp phụ trách Xứ ủy Trung Kỳ và lãnh đạo phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh; Những bài báo của Xứ ủy Trung Kỳ cổ vũ tinh thần đấu tranh cách mạng trong phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh; Đội tự vệ đỏ ở Hòa Quân - Đông Sớ - Nghệ An trong cao trào Xô Viết Nghệ Tĩnh 1930 - 1931. Ảnh tư liệu.
Dấu ấn đầu tiên, đồng chí Nguyễn Phong Sắc, một trí thức yêu nước nhiệt thành, người tham gia sáng lập Ðông Dương Cộng sản Ðảng - một trong những tổ chức tiền thân của Ðảng Cộng sản Việt Nam. Thuở còn nhỏ, Nguyễn Phong Sắc học trường Bưởi và tốt nghiệp thủ khoa kỳ thi thành chung, năm 1924. Là một học sinh có thành tích học tập xuất sắc, được chính quyền thực dân cho đi du học ở Pháp để đào tạo thành quan chức trong bộ máy cai trị thuộc địa, nhưng với tinh thần yêu nước, ý chí chống áp bức, bất công, đồng chí Nguyễn Phong Sắc đã dứt khoát từ chối. Vào làm việc và trở thành một viên chức cao cấp trong Sở Tài chính Ðông Dương với mức lương cao, có cuộc sống sung túc, nhưng đồng chí Nguyễn Phong Sắc đã từ bỏ con đường "vinh thân phì gia" để lựa chọn sự nghiệp cách mạng đầy gian khổ, hiểm nguy, nhưng hết sức vẻ vang, cao đẹp. Ðồng chí là một trong những hội viên đầu tiên ở Hà Nội của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên. Với nhiệt huyết cách mạng của tuổi trẻ, đồng chí đã hăng hái tham gia tuyên truyền, kết nạp hội viên, phát triển tổ chức và được cử tham gia Ban Chấp hành Tỉnh bộ Thanh niên Hà Nội ngay khi được thành lập. Với những hoạt động cách mạng tích cực, đồng chí đã được bầu vào Ban Chấp hành Kỳ bộ Thanh niên Bắc Kỳ. Ngày 7/3/1929, đồng chí Nguyễn Phong Sắc và 7 hội viên tiên tiến của Kỳ bộ Thanh niên Bắc Kỳ đã họp bàn và quyết định thành lập Chi bộ Cộng sản gồm 8 đảng viên. Ðây là bước ngoặt đặc biệt quan trọng trong cuộc đời hoạt động cách mạng của đồng chí. Từ một trí thức yêu nước nhiệt thành, đồng chí đã trở thành một trong những người Cộng sản Việt Nam đầu tiên ở trong nước và là một thành viên sáng lập Chi bộ Cộng sản đầu tiên ở Việt Nam. Với những đóng góp và vai trò nổi bật trong phong trào cách mạng “vô sản hoá”, đồng chí đã được bầu là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương lâm thời của Ðông Dương Cộng sản Ðảng. Tháng 7/1929, đồng chí Nguyễn Phong Sắc vào Trung Kỳ để xây dựng hệ thống tổ chức của Ðảng. Mùa Xuân năm 1930, Ðảng Cộng sản Việt Nam ra đời, đồng chí Nguyễn Phong Sắc được cử là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương lâm thời.
Dấu ấn tiếp theo, đồng chí Nguyễn Phong Sắc, nhà lãnh đạo tiền bối tiêu biểu của Ðảng và cách mạng Việt Nam. Sau ngày Ðảng ta ra đời, trên cương vị Ủy viên Trung ương, rồi Ủy viên Thường vụ Trung ương Ðảng, được phân công trực tiếp chỉ đạo hệ thống tổ chức Ðảng và phong trào cách mạng ở Trung Kỳ, đồng chí Nguyễn Phong Sắc đã có những cống hiến to lớn đối với cách mạng Việt Nam. Ðồng chí đã chủ trì kiện toàn và thống nhất cơ quan lãnh đạo của Ðảng ở Trung Kỳ, lập ra Phân cục Trung ương Ðảng Cộng sản Việt Nam ở Trung Kỳ và chỉ đạo thành lập các Tỉnh ủy Nghệ An, Hà Tĩnh, Thừa Thiên Huế, Quảng Trị, Quảng Nam trong tháng 3 và tháng 4/1930, sau đó là các Tỉnh ủy Ðà Nẵng và Quảng Ngãi, tạo đà cho hệ thống tổ chức Ðảng và các tổ chức quần chúng phát triển rộng khắp. Nhân Ngày Quốc tế Lao động 1/5/1930, thực hiện chủ trương của Trung ương Ðảng, đồng chí Nguyễn Phong Sắc đã chỉ đạo tổ chức các cuộc mít-tinh, tuần hành, treo cờ đỏ búa liềm, rải truyền đơn, diễn thuyết,... ở nhiều tỉnh Trung Kỳ, đặc biệt ở hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh. Khi cao trào Xô viết Nghệ-Tĩnh bị chính quyền thực dân, phong kiến đàn áp đẫm máu, đồng chí Nguyễn Phong Sắc đã chỉ đạo các chi bộ Ðảng tuyệt đối bảo đảm bí mật, tích cực xây dựng các đoàn thể quần chúng, tuyên truyền, động viên, củng cố tinh thần cách mạng cho cán bộ, đảng viên và quần chúng chống lại âm mưu lung lạc, dụ dỗ của kẻ địch.
Dấu ấn thứ ba, đồng chí Nguyễn Phong Sắc- tấm gương đạo đức cách mạng mẫu mực. Trở thành người đảng viên cộng sản, đồng chí đã phấn đấu, hy sinh trọn đời cho mục tiêu, lý tưởng cao đẹp của Ðảng, tận tụy cống hiến cho sự nghiệp cách mạng của Ðảng và dân tộc. Ðồng chí là tấm gương tiêu biểu về phẩm chất cao quý của người chiến sĩ Cộng sản luôn gắn bó mật thiết với Nhân dân, yêu thương đồng bào, đồng chí và được đồng chí, đồng bào tin yêu, cảm phục, hết lòng che chở, bảo vệ. Bị kẻ địch bắt và tra tấn dã man, nhưng đồng chí Nguyễn Phong Sắc vẫn giữ vững khí tiết của người Cộng sản, nêu cao tinh thần cách mạng kiên cường, bất khuất trước kẻ thù. Không khuất phục được người chiến sĩ Cộng sản kiên trung, thực dân Pháp đê hèn đã đưa đồng chí đi xử bắn. Ðồng chí anh dũng hy sinh, nhưng tấm gương đạo đức cách mạng mẫu mực của đồng chí vẫn sống mãi với sự nghiệp cách mạng của Ðảng và dân tộc Việt Nam.
Nhìn lại thành tựu và dấu ấn sáng chói mà đồng chí Nguyễn Phong Sắc để lại, chúng ta cần phát huy truyền thống vẻ vang của Cách mạng Việt Nam nói chung, thủ đô kháng chiến Tuyên Quang nói riêng, càng ý thức sâu sắc trách nhiệm của mỗi cán bộ, đảng viên, mỗi cơ quan, đơn vị, địa phương trong quyết tâm thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW và Kết luận 01-KL/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Bên cạnh đó trong bối cảnh đại dịch vẫn diễn ra, phải nêu cao tinh thần đoàn kết, nỗ lực vượt qua mọi khó khăn, thách thức, nhất là thích ứng linh hoạt, an toàn và kiểm soát có hiệu quả đại dịch Covid-19, phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Ðại hội lần thứ XIII của Ðảng và nghị quyết Ðại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Tuyên Quang lần thứ XVII.
1. Nguyễn Xuân Thắng, Đồng chí Nguyễn Phong Sắc- Người cộng sản kiên trung, nhà lãnh đạo tiền bối tiêu biểu của Đảng và cách mạng Việt Nam, Báo Nhân dân, 2022.
Đỗ Hồng Thanh