Một số hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong thời gian đầu trở lại Tuyên Quang lãnh đạo cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp

Bác Hồ và các chiến sỹ vệ quốc quân tại Sơn Dương (Tuyên Quang) trong những ngày toàn quốc kháng chiến. Ảnh: Tư liệu.

Nơi đầu tiên Người ở từ ngày 02/4/1947 đến cuối tháng 4 năm 1947 là nhà ông Ma Văn Hiến, làng Sảo, xã Hợp Thành, huyện Sơn Dương. Tại đây, từ ngày 3/4/1947 đến ngày 6/4/1947, Người chủ trì Hội nghị cán bộ Trung ương Đảng, bàn việc cụ thể hóa đường lối kháng chiến và rút kinh nghiệm những tháng đầu kháng chiến. Ngày 4/4/1947, Người ký Sắc lệnh số 41/SL về việc thành lập Ủy ban hành chính đặc biệt miền thượng du Thanh Hóa. Ngày 7/4/1947, Người gửi thư cho ông Hoàng Hữu Nam, Thứ trưởng Bộ Nội vụ và ông Lê Văn Hiến, Bộ trưởng Bộ Tài chính, yêu cầu khẩn trương di chuyển các cơ quan lên Việt Bắc. Trong ngày, Người ký Sắc lệnh số 42/SL quy định việc bãi bỏ ngân sách các cấp kỳ, tỉnh, thành phố, thị xã, khu tự trị và sáp nhập vào Quỹ toàn quốc. Riêng Quỹ đặc biệt Quốc phòng vẫn giữ như cũ.

Từ cuối tháng 4 đến đầu tháng 5/1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh ở và làm việc tại Lán I, làng Sảo, xã Hợp Thành, huyện Sơn Dương. Ngày 19/4/1947, Người chủ trì phiên họp của Hội đồng Chính phủ, trọng tâm bàn về vấn đề ngoại giao. Người yêu cầu các vị Bộ trưởng nhanh chóng chuyển vào An toàn khu càng sớm càng tốt. Ngày 25/4/1947, Người ký Sắc lệnh số 45/SL, thiết lập Tòa án binh tối cao và quy định thành phần, thẩm quyền xét xử của Tòa án. Ngày 30/4/1947, Người chủ trì phiên họp của Hội đồng Chính phủ để bàn các việc: cử Bộ trưởng và Thứ trưởng Bộ Nội vụ thay cụ Huỳnh Thúc Kháng (Bộ trưởng Bộ Nội vụ) và ông  Hoàng Hữu Nam (Thứ trưởng Bộ Nội vụ) vừa mất; vấn đề trao đổi ngoại giao theo đề nghị của Chính phủ Inđônêxia; việc thả tù binh và nghe báo cáo của Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính...

Di tích Làng Sảo, xã Hợp Thành (Sơn Dương), nơi Bác Hồ đặt chân khi trở lại lãnh đạo kháng chiến chống thực dán Pháp xâm lược. Nguồn ảnh: tuyenquang.gov.vn

Từ ngày 01/5/1947 đến ngày 19/5/1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh ở và làm việc tại Lán II, làng Sảo, xã Hợp Thành, huyện Sơn Dương. Tại đây, ngày 01/5/1947, Người ký Sắc lệnh số 47/SL, quy định về tổ chức của Bộ Tổng chỉ huy, Bộ Tổng tham mưu, Cục Chính trị và Văn phòng Bộ Tổng chỉ huy quân đội. Trước ngày 10/5/1947, khi trả lời phỏng vấn phóng viên báo Rơnê Lécmitơ, Người nói: "Tôi hoàn toàn tin rằng đình chiến là điều có thể thực hiện được... Chúng tôi khao khát hòa bình và chúng tôi sẵn sàng hòa bình. Chỉ còn tùy thuộc vào quyết tâm của Chính phủ Pháp mà thôi". Ngày 12/5/1947, Người đến thị xã Thái Nguyên gặp Pôn Muýt, đại diện Cao ủy Pháp tại Đông Dương để trao đổi về điều kiện ngừng bắn của hai phía Việt - Pháp, nhưng do những yêu sách ngang ngược của thực dân Pháp, cuộc hội kiến không thể mang lại kết quả. Ngày 15/5/1947, Người chủ tọa phiên họp Hội đồng Chính phủ bàn về vấn đề ngoại giao với Pháp; nghe báo cáo của bộ Quốc phòng về tình hình mặt trận. Ngày 19/5/1947, các đồng chí phục vụ chuẩn bị một bó hoa rừng để tặng Bác dịp sinh nhật, Bác đã rất xúc động và đề nghị dành bó hoa đó để đi viếng mộ đồng chí Lộc, (người được phân công lo việc ăn uống cho Bác ở chiến khu) vừa mới mất do bệnh sốt rét.

75 năm đã qua kể từ ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh trở lại Tuyên Quang lãnh đạo cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, nơi Bác cùng các ban, bộ ngành Trung ương ở và làm việc, đã trở thành di tích lịch sử quan trọng; hình ảnh của Người vẫn in đậm trong tâm trí mỗi người dân Tuyên Quang. Những ngày đầu năm mới 2022, tỉnh Tuyên Quang đang nỗ lực phối hợp với Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, các nhà khoa học chuẩn bị cuộc Hội thảo khoa học nhân kỷ niệm 75 năm ngày Bác Hồ trở lại Tuyên Quang lãnh đạo cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Là người Tuyên Quang, chúng ta luôn tự hào về Thủ đô kháng chiến, đồng thời nhận rõ trách nhiệm của mình trong việc tìm hiểu, tuyên truyền về truyền thống quê hương và về sự kiện Bác Hồ trở lại Tuyên Quang năm 1947, góp phần thiết thực hướng tới kỷ niệm 132 năm ngày sinh nhật Bác Hồ.

Nguyễn Nhung