Báo chí và ngôn luận của con người đã được ghi nhận trong Điều 19 Tuyên ngôn nhân quyền 1948 và nhiều Công ước quốc tế khác của Liên hợp quốc. Có được thành quả đó, lịch sử nhân loại nói chung, Việt Nam nói riêng đã ghi dấu ấn bởi nhiều sự kiện lịch sử gắn với biết bao công lao của các thế hệ đi trước. Trong đó, không thể không nhắc tới thời điểm mà tờ báo cách mạng đầu tiên của nước ta - Báo Thanh niên do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập, ra số đầu tiên ngày 21/6/1925.
Minh họa: Tất Thắng
Trong lịch sử báo chí Việt Nam, từ những năm 60 thế kỉ 19 đã có “Gia Định báo” và một số báo khác lần lượt ra đời tại Sài Gòn, Hà Nội và một vài địa phương khác, tuy nhiên vẫn chưa thể tập hợp vào chung một tổ chức thống nhất. Cho tới 21/6/1925, tại Quảng Châu (Trung Quốc), báo “Thanh niên” do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập, ra mắt số đầu tiên và chính thức hình thành dòng báo chí cách mạng Việt Nam. Từ đó, báo chí Việt Nam đã giương cao ngọn cờ cách mạng, nói lên ý chí, khát vọng của dân tộc Việt Nam và chỉ rõ phương hướng đấu tranh của Nhân dân Việt Nam vì độc lập, tự do và chủ nghĩa xã hội. Báo Thanh niên mở đầu cuộc Cách mạng tư tưởng, đưa nền tảng tư tưởng truyền thống của dân tộc mình lên một tầm cao mới. Cũng giống như cuốn Đường Kách mệnh của Nguyễn Ái Quốc, những trang báo Thanh Niên ngay từ những số đầu đã là cuốn sách gối đầu giường của những nhà yêu nước cách mạng, chứa đựng biết bao trí tuệ và nhiệt huyết của những người đi khai sơn phá thạch cho sự thắng lợi của chủ nghĩa xã hội, cho sự ra đời của nước Việt Nam mới [1; 2].
Với điều kiện đó, Ban Bí thư Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đã ra Quyết định số 52 ngày 5/2/1985, theo đó lấy ngày 21/6 hằng năm làm Ngày báo chí Việt Nam. Kể từ đó, ngày này được kỷ niệm nhằm nâng cao vai trò và trách nhiệm xã hội của báo chí, thắt chặt mối quan hệ giữa báo chí với công chúng, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với báo chí.
Ngày 21/6/2000, nhân kỉ niệm 75 năm Ngày Báo chí Việt Nam, theo đề nghị của Hội Nhà báo Việt Nam, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đồng ý gọi Ngày Báo chí Việt Nam là Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam.
97 năm xây dựng và phát triển, tính đến ngày 30/11/2021, cả nước có 816 cơ quan báo chí, trong đó 114 báo thực hiện hai loại hình, 116 tạp chí thực hiện hai loại hình, 557 báo và tạp chí in, 29 báo và tạp chí điện tử; 72 cơ quan có giấy phép hoạt động phát thanh truyền hình với 2 đài quốc gia, 64 đài địa phương, 5 đơn vị hoạt động truyền hình không có hạ tầng phát sóng truyền hình riêng (Truyền hình Nhân Dân, Truyền hình Thông tấn, Truyền hình Quốc phòng Việt Nam, Truyền hình Công an Nhân dân, Truyền hình Quốc hội) [1].
Đóng góp vào dòng chảy chung của các cơ quan ngôn luận trên cả nước, các đơn vị báo chí tại địa bàn tỉnh Tuyên Quang từ giai đoạn đầu khi đất nước độc lập tới nay luôn chú trọng nâng cao chất lượng chuyên môn nghiệp vụ, xây dựng các tác phẩm báo chí, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, tham gia các cuộc thi của tỉnh và Trung ương. Trong đó hầu hết các năm đều có tác phẩm đạt giải toàn quốc viết về xây dựng Đảng (Giải Búa liềm vàng). Mỗi năm đều có tác phẩm đoạt giải báo chí do các bộ, ngành Trung ương tổ chức và nhiều tác phẩm đạt giải Báo chí Tuyên Quang và giải báo chí khác của tỉnh.
Tới nay, hoạt động của Hội Nhà báo tỉnh Tuyên Quang, các hội viên, sinh hoạt tại các chi hội và câu lạc bộ: Chi hội Báo Tuyên Quang, Chi hội Đài Phát thanh -Truyền hình tỉnh, Chi hội Tạp chí Tân Trào, Chi hội Sở Thông tin và Truyền thông, Câu lạc bộ Người làm báo cao tuổi. Hội luôn bám sát sự lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương Hội Nhà báo Việt Nam, của Tỉnh ủy, Uỷ ban nhân dân tỉnh Tuyên Quang, chủ động xây dựng kế hoạch và tổ chức triển khai thực hiện tốt các nhiệm vụ công tác theo chức năng, nhiệm vụ, chương trình công tác được tỉnh và Trung ương Hội giao. Các cơ quan báo chí chủ động đổi mới phương thức, nâng cao chất lượng, tính chuyên sâu của các chương trình, tin, bài, đặc biệt là các tuyến tin, bài thông tin tuyên truyền về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; phát triển kinh tế - xã hội; về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
Các cơ quan báo chí của Đảng, gương mẫu đi đầu trong các phong trào thi đua, tăng cường bồi dưỡng, nâng cao nghiệp vụ chuyên môn các hội viên. Trong bối cảnh truyền thông xã hội phát triển như hiện nay, hơn lúc nào hết, đội ngũ người làm báo cần luôn trau dồi bản lĩnh, tính chuyên nghiệp, đạo đức nghề nghiệp, giữ vững giá trị cốt lõi và khẳng định sứ mệnh vẻ vang của báo chí cách mạng Việt Nam.
Các quốc gia, địa phương mà điển hình là Liên hợp quốc cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của các các cơ quan báo chí, cá nhân đang làm nhiệm vụ ngành báo chí đối với việc phát triển kinh tế và xã hội trong mỗi quốc gia. Do đó, tôn vinh những cá nhân, tổ chức, cơ quan ngôn luận không chỉ là trách nhiệm của chính phủ, cộng đồng, xã hội mà còn là nghĩa vụ của mỗi công dân Việt Nam.
1. Nhật Minh, Tạp chí của Ban Tuyên giáo Trung ương, Liên chi hội Nhà báo Ban Tuyên giáo Trung ương kỷ niệm 97 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, 16/6/2022.
2. Ban Tuyên giáo Huyện ủy, Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2022), Đảng bộ Huyện Nam Trà My, 2022.
Đỗ Hồng Thanh