Ngược dòng lịch sử, ngày 20-12-1947, Hội nghị Tỉnh ủy Tuyên Quang đã quyết định kiện toàn các tiểu ban chuyên môn của tỉnh; phân công các đồng chí tỉnh uỷ viên phụ trách từng tiểu ban.
Tiếp đó, Hội nghị cán bộ tỉnh Tuyên Quang họp từ ngày 28 đến 30-1-1948 đã ra Nghị quyết chương trình ba tháng đầu năm 1948, quyết định thành lập Ban Tuyên huấn Tỉnh ủy. Đồng chí Quyết Tâm (Trần Xuân Hùng) - Tỉnh ủy viên, được chỉ định làm Trưởng ban. Mỗi huyện ủy cử một đồng chí huyện ủy viên phụ trách vấn đề tuyên truyền, nếu cần thiết, đồng chí bí thư hay phó bí thư phải trực tiếp đảm nhận. Nghị quyết nêu rõ nhiệm vụ của Ban Tuyên huấn là: Phải có dự án công tác từng thời kỳ; đặt kế hoạch đào tạo cán bộ địa phương; đặt kế hoạch bổ túc, kiểm điểm công tác cho cán bộ ba tháng một kỳ; sưu tầm tài liệu huấn luyện các cấp; mở lớp huấn luyện các cấp.
Đồng chí Quyết Tâm (Trần Xuân Hùng)
Năm 1948 là năm đánh dấu mốc sự ra đời của Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Tuyên Quang nhưng trên thực tế, công tác tuyên truyền của tỉnh đã hình thành và phát triển từ những năm 1930. Sau Đại hội Đảng lần thứ I, tháng 3-1935, cơ sở cách mạng của Đảng ở Tuyên Quang bắt đầu được gây dựng. Tháng 6-1937, đồng chí Hoàng Văn Lịch, với bí danh Hai Cao, đã bắt mối vào công nhân mỏ than (thị xã Tuyên Quang), tuyên truyền, giác ngộ cho anh em công nhân về tinh thần yêu nước, lòng căm thù đế quốc, phong kiến, chống lại sự áp bức, bóc lột của chủ mỏ. Các tổ chức Thanh niên dân chủ, Hội Ái hữu thợ thuyền, Nông dân tương tế... được thành lập, đã tập hợp được đông đảo quần chúng cách mạng. Cán bộ của Đảng vận dụng hết sức khéo léo, linh hoạt, đa dạng và phong phú các hình thức tuyên truyền như tổ chức nói chuyện, đọc sách báo cách mạng, học thuộc lòng rồi truyền khẩu cho nhau, tuyên truyền theo từng nhóm, tổ... Báo chí của Đảng và các tờ báo tiến bộ (được chuyển về từ Hà Nội) là tài liệu tuyên truyền quan trọng. Nhờ việc lưu hành rộng rãi sách báo của Đảng và sự vận động tích cực, khéo léo của cán bộ cách mạng, nhân dân lao động thị xã Tuyên Quang đã bước đầu được giác ngộ về đường lối cách mạng, phương thức đấu tranh của Đảng, quyền lợi giai cấp, quyền lợi dân tộc, thấy rõ tội ác của kẻ thù, nỗi nhục của người dân mất nước. Đặc biệt, ngày 20-3-1940, chi bộ Mỏ than - chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên của tỉnh Tuyên Quang được thành lập, đánh dấu bước phát triển mới của phong trào cách mạng tỉnh nhà. Công tác tuyên truyền phát triển cơ sở cách mạng được đẩy mạnh hơn.
Ra đời trong cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc, Ban Tuyên huấn Tỉnh ủy Tuyên Quang ngay từ những ngày đầu đã bám sát nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ, vuợt qua khó khăn gian khổ, hoàn thành nhiệm vụ tham mưu, giúp cấp ủy trên lĩnh vực công tác tư tưởng. Trong suốt chín năm trường kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, mặc dù còn hạn chế về trình độ chuyên môn, số lượng cán bộ ít, song nhờ biết nắm chắc đường lối, chủ trương của Đảng, bám sát cơ sở, sử dụng nhiều hình thức tuyên truyền phong phú, đa dạng nhằm động viên, cổ vũ nhân dân tích cực tham gia kháng chiến, đội ngũ cán bộ tuyên huấn Tuyên Quang đã thực sự là những chiến sĩ xuất sắc trên mặt trận tư tưởng - văn hóa, góp phần làm nên thắng lợi vẻ vang của cuộc kháng chiến.
Trong suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, công tác văn hóa - giáo dục để góp phần xây dựng hậu phương vững mạnh, tích cực chi viện cho tiền tuyến. Các hoạt động thông tin, tuyên truyền, giáo dục lý luận chính trị, văn hóa - văn nghệ, khoa học - kỹ thuật, giáo dục, y tế, thể thao đã xuống tới cơ sở, trực tiếp phục vụ sản xuất, chiến đấu, xây dựng kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh. Từ đó, góp phần tích cực xây dựng và phát triển những phong trào thi đua rộng lớn trong toàn tỉnh như phong trào “Mỗi người làm việc bằng hai”, “Ba đảm đang”, “Ba sẵn sàng”, “Bốn tốt”, “Ba đỉnh cao”, thi đua giành bảng vàng năm tấn, đặc biệt là phong trào thi đua thưc hiện khẩu hiệu “Tay cày tay súng”, “Tay búa tay súng”, vừa sản xuất vừa chiến đấu của giai cấp công nhân, nông dân và Nhân dân các dân tộc trong tỉnh. Vượt qua mọi khó khăn, thử thách, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy đã góp phần xứng đáng vào thắng lợi của quân, dân tỉnh nhà trong việc thực hiện nhiệm vụ xây dựng, bảo vệ, củng cố hậu phương, chi viện cho tiền tuyến, góp phần vào thắng lợi vẻ vang của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
Trong những năm xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc, công tác tuyên giáo của Đảng bộ tỉnh tập trung tuyên truyền, vận động Nhân dân các dân tộc tỉnh cùng cả nước vượt qua mọi khó khăn, thử thách, khắc phục nhanh chóng hậu quả chiến tranh, thi đua lao động sản xuất, kiến thiết đất nước, bảo vệ vững chắc, toàn vẹn chủ quyền, lãnh thổ quốc gia...
Năm 1991, tỉnh Tuyên Quang được tái lập, công tác tuyên giáo của Đảng bộ tỉnh đã luôn gắn liền với đời sống chính trị, chủ động đổi mới nội dung, phương pháp, động viên các ngành, các cấp và các tầng lớp Nhân dân trong tỉnh vượt qua khó khăn, thách thức, đoàn kết, thống nhất ý chí, hành động và đạt được những thành tựu to lớn, quan trọng. Công tác tuyên giáo của Đảng bộ tỉnh đã góp phần to lớn vào nhiệm vụ xây dựng Đảng bộ tỉnh mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức. Việc ban hành các nghị quyết, đề án về công tác chính trị, tư tưởng qua các giai đoạn đã tạo bước chuyển biến quan trọng trên các lĩnh vực tuyên giáo. Công tác giáo dục lý luận chính trị có nhiều đổi mới. Các lĩnh vực báo chí, xuất bản, văn hóa, văn học, nghệ thuật, khoa giáo được chỉ đạo và triển khai đồng bộ. Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đã trở thành đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng trong toàn Đảng bộ.
74 năm xây dựng và trưởng thành, Ban Tuyên huấn, Ban Khoa giáo, Ban Nghiên cứu lịch sử Đảng Tỉnh ủy, nay là Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Tuyên Quang trải qua 21 đồng chí Trưởng ban qua các thời kỳ (Trong đó: Nam: 20 đồng chí; Nữ: 01 đồng chí), dưới sự lãnh đạo của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, đã có những đóng góp quan trọng vào sự thành công của phong trào cách mạng tỉnh Tuyên Quang qua các thời kỳ lịch sử.
Trong suốt chặng đường hình thành và phát triển, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Tuyên Quang đã cùng Đảng bộ và Nhân dân các dân tộc Tuyên Quang vượt qua nhiều khó khăn, thử thách, làm nên những thắng lợi quan trọng trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Nhiều thế hệ cán bộ Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy đã trưởng thành, giữ những cương vị lãnh đạo chủ chốt ở các cấp, các ngành. Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy và nhiều cán bộ của Ban đã vinh dự được Chủ tịch nước, Chính phủ, Ban Tuyên giáo Trung ương, Tỉnh ủy và Ủy ban nhân dân tỉnh tặng nhiều Huân chương, Bằng khen, Cờ thi đua... Năm 2005, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy đã vinh dự được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba. Năm 2010 được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhì. Năm 2015, được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhất. Sự ghi nhận và những phần thưởng cao quý mà Đảng, Nhà nước trao tặng là động lực lớn lao, là nguồn động viên, cổ vũ tập thể Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy vững bước cùng Đảng bộ và Nhân dân các dân tộc tỉnh Tuyên Quang trên con đường xây dựng và phát triển quê hương giàu đẹp, xứng đáng với truyền thống cách mạng, Thủ đô Khu giải phóng - Thủ đô kháng chiến.
Các đồng chí lãnh đạo tỉnh tham quan tại Hội Báo xuân Nhâm Dần năm 2022 (Ảnh: Báo Tuyên Quang)
Vinh dự và tự hào trước những thành tựu to lớn đó, những người làm công tác tuyên giáo của Đảng bộ tỉnh càng ý thức được trách nhiệm nặng nề nhưng rất vẻ vang của mình. 6 tháng đầu năm 2022, bám sát sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy và sự chỉ đạo, hướng dẫn của Ban Tuyên giáo Trung ương, ngành tuyên giáo trong tỉnh đã tích cực đổi mới, chủ động triển khai kịp thời có hiệu quả công tác tuyên giáo, đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế, xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị. Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy hoàn thành 176 nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên đúng tiến độ; ban hành 408 văn bản triển khai thực hiện nhiệm vụ thuộc lĩnh vực tuyên giáo, đạt 65% kế hoạch năm, tăng 9,8% so với cùng kỳ năm 2021. Ban Tuyên giáo Trung ương đánh giá Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Tuyên Quang là 1 trong 34 tỉnh, thành phố có cách làm sáng tạo, hiệu quả.
Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Tuyên Quang báo công dâng Bác tại Khu di tích quốc gia đặc biệt Tân Trào nhân Kỷ niệm 132 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890-19/5/2022)
Lãnh đạo, chuyên viên Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy tham gia lao động với Nhân dân tại xã Tân Tiến, huyện Yên Sơn
Một số ấn phẩm do Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy chủ trì biên soạn:
Trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường; thiên tai, dịch bệnh; cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 với sự bùng nổ của thông tin đa chiều trên không gian mạng, cộng với sự gia tăng các hoạt động tuyên truyền, chống phá Đảng và Nhà nước ta của các thế lực thù địch, phản động… đòi hỏi ngành tuyên giáo phải không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động, kịp thời định hướng, giải đáp đúng và trúng những vấn đề đặt ra trong đời sống xã hội. Tiếp nối truyền thống vẻ vang của các thế hệ đi trước, mỗi cán bộ ngành tuyên giáo phải thật sự trách nhiệm, năng động, nghiêm túc, khoa học, rèn luyện kỹ năng nói, viết, đủ khả năng thuyết phục, vận động cán bộ, đảng viên, Nhân dân tin và thực hiện tốt đường lối, chủ trương của Đảng, luôn thấm nhuần sâu sắc truyền thống vẻ vang của ngành, về sứ mệnh “đi trước, mở đường”, góp phần đưa Tuyên Quang sớm trở thành tỉnh khá trong khu vực miền núi phía Bắc./.
Mộc Miên