Những ngày hè oi ả, ở các vạt đồi, triền nương vùng cao thường xuất hiện một loại nấm vô cùng đặc biệt: Nấm mối rừng. Nấm mối xuất hiện vào đầu mùa mưa, khoảng từ tháng 4 đến tháng 6 hàng năm.

Có dịp ghé qua Tuyên Quang, du khách nhất định phải thử một trong các thức quà sau của người Tày xứ Tuyên!

Ở Tuyên Quang, lễ cấp sắc ở mỗi dân tộc thiểu số có hình thức và ý nghĩa khác nhau. Đối với dân tộc Dao cấp sắc là để người con trai trưởng thành và cấp sắc để làm thầy cúng. Đối với dân tộc Tày việc cấp sắc chỉ diễn ra ở những người làm nghề thầy cúng.

Tuyên Quang là một tỉnh miền núi có dân số trên 80 vạn người, trong đó dân tộc thiểu số chiếm 56% dân số toàn tỉnh. Có thể nói di sản văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số nói chung và của dân tộc Mông nói riêng hết sức phong phú và đa dạng về cả giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể, các giá trị văn hóa luôn được bảo lưu trao truyền, bổ sung, sáng tạo qua các thế hệ theo chiều hướng tích cực, hòa chung trong “dòng chảy” của cộng đồng văn hóa của các dân tộc Việt Nam.

Tân Trào vừa là địa danh lịch sử vừa được coi là đất thiêng. Không chỉ bởi nơi này từng 2 lần được Bác Hồ và Trung ương Đảng chọn làm Thủ đô Khu Giải phóng, Thủ đô Kháng chiến.

Lên Tuyên Quang vào mùa xuân du khách không thể nào không nếm thử bánh trứng kiến - món ăn vô cùng đặc sắc chỉ có ở các vùng đồng bào dân tộc miền núi phía Bắc. Trong tiếng Tày, bánh trứng kiến gọi là “pẻng khày mật”. Bánh béo ngậy thơm mùi nếp nương, mùi lá vả và đặc biệt là phần nhân làm từ thịt lợn bản và trứng kiến non hòa quyện lại với nhau làm nên một món ăn độc đáo, hấp dẫn không chỉ về hình thức mà cả hương vị.

Đến với Tuyên Quang những ngày mưa xuân lất phất bay ngoài hiên nhà, có nhiều thức quà ngon, nhưng sẽ thật thiếu sót nếu không kể đến măng sặt (tiếng Tày gọi là “Mạy piệt”) - món quà dân dã góp phần làm nét đặc sắc về văn hóa ẩm thực của các dân tộc sinh sống trên mảnh đất này.

Đồng bào Mông ở Tuyên Quang có trên 3.800 hộ gia đình với trên 20.000 nhân khẩu, cư trú tại 91 xã, phường, thị trấn, 225 thôn bản, tổ dân phố, trong đó, 12 thôn có 100% đồng bào Mông sinh sống.

Không giống với phương cách sống du canh du cư của một số dân tộc thiểu số khác, người Tày luôn có tư tưởng ổn định về nơi ở, từ đó mới tính chuyện làm nương trồng ngô, lúa. Từ quan niệm đó, đã hình thành nên sự coi trọng trong các nghi thức làm nhà ở. Nhà là sản phẩm kiến trúc độc đáo, thể hiện sự hòa hợp của con người, thiên nhiên và văn hóa dân tộc phong phú.

Hằng năm, cứ vào độ mùa xuân mưa rừng ẩm ướt đến báo hiệu một mùa rau dớn mọc xanh tươi tốt, chuẩn bị cho một chu kỳ sinh chồi, nảy lộc. Đây cũng là thời điểm thích hợp nhất cho việc thu hái rau dớn.  

Tuyên Quang - Vùng đất có bề dày lịch sử, văn hóa, truyền thống yêu nước và cách mạng đã chứng kiến nhiều hoạt động và mãi khắc ghi sâu đậm hình ảnh của Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng những sự kiện trọng đại của dân tộc Việt Nam.

Mấy ngày nay, vườn hoa mận trắng muốt, tung sắc xuân lung linh trên sườn núi Đèo Cọ của gia đình chị Hoàng Thị Nhị, thôn Nà Héc, xã Yên Lập (Chiêm Hóa) đang trở thành tâm điểm chú ý của khách du lịch. Gia đình chị Nhị trồng 300 gốc mận với diện tích 1,5 ha với mong muốn lấy quả bán. Không ngờ sắc hoa mận đẹp quá, khiến khách du lịch kéo đến ngày một đông, đây cũng là tiềm năng phát triển du lịch của xã Yên Lập.

Dù thời cuộc có như thế nào nhưng Tết đối với người Việt rất quan trọng và thiêng liêng. Sắm Tết để cúng ông bà tổ tiên, trang hoàng nhà cửa, đón khách. Nhìn những hình ảnh rực sắc xuân, ấm cúng, ai cũng cảm thấy ấm áp, phấn chấn kỳ vọng vào một mùa xuân mới thắng lợi mới.

Khi những cánh hoa đào, hoa mai hé nở khoe sắc, báo hiệu mùa xuân về cũng là lúc đồng bào các dân tộc phía Bắc của Tổ quốc nhộn nhịp chuẩn bị đón Tết Nguyên đán. Cũng như các dân tộc khác, đối với người Tày tại Tuyên Quang, Tết Nguyên đán là lễ Tết quan trọng nhất trong năm.

Người Sán Dìu ở Tuyên Quang có trên 3.500 hộ với trên 15.000 nhân khẩu tập trung ở các xã Ninh Lai, Thiện Kế, Sơn Nam (Sơn Dương), là dân tộc thiểu số có dân số đông thứ 6, sau dân tộc Kinh, Tày, Dao, Cao Lan, Mông.